A-8. TOPA JESU HONG
KILAHNA PAWI
Sungtum La:
Topa leh ukpa hong pai hi:
kumpiza, ukna leh vangliatna in
ama aa ahi hi.
kumpiza, ukna leh vangliatna in
ama aa ahi hi.
Kipat Thungetna:
Pa aw,
nangmah in aksi khat lamlaksakin
na Tapa pen minam khempeuh kiangah nong kilangsak hi.
Upna khuavak tawh vantung gam na minthanna-ah kote hong sam in,
amah in tua lai-ah nang leh Kha Siangtho tawh
amah in tua lai-ah nang leh Kha Siangtho tawh
Pasian khat suakin nungta-in a uk
tawntung hi. - Amen.
Lai Siangtho Masa:
Kamsangpa Isaiah Lai Siangtho sung pan
simna ahi hi: (Is 60, 1-6)
simna ahi hi: (Is 60, 1-6)
Jerusalem khuapi aw,
tho in la, sun nitaang bang in!
Topa' minthanna in nangmah hong taan zo hi.
Minam dangte khuamial in tuamcip ding a,
ahi zongin nangma tungah
ahi zongin nangma tungah
Topa khuavak hong taang ding hi.
Ama minthanna in nang hong ompih ding hi.
Nangma khuavak sungah
minam dangte hong pai ding uh a,
nangma taankhiatna sungah kumpite hong pai
ding uh hi.
Na kimkotah khuadak in la mu in.
Na mite kikaikhawmin a ciah dingin
nang kiangah hong pai uh hi.
Na tapate
gamlapi panin hong ciah ding uh a,
naungek bangin na tanute hong kipua ding hi.
Tua ciangin nangmah in mu in na maitaii dinga,
na lungsim liingin lungdam ding hi:
naungek bangin na tanute hong kipua ding hi.
Tua ciangin nangmah in mu in na maitaii dinga,
na lungsim liingin lungdam ding hi:
bang hang hiam cih leh
tuipi tungtawnin nangma kiangah
van hong kipuak ding a,
van hong kipuak ding a,
minamte'
hauhna khempeuh
nangmah kiangah hong tung ding hi.
nangmah kiangah hong tung ding hi.
Midian mite leh Ephah mite' kalaoh-note,
kalaoh honpite in nang hong tuam ding uh a,
kalaoh honpite in nang hong tuam ding uh a,
Sheba gam sunga a om khempeuh hong pai
ding uh hi.
Amaute in kham leh paknamtui hong paipih ding uh a,
Topa phatna a tangko ding uh hi.
Amaute in kham leh paknamtui hong paipih ding uh a,
Topa phatna a tangko ding uh hi.
Hih in Pasian' Kammal ahi hi.
Salan
La Kidawnna: (La. 72,
1-2. 7-8. 10-13)
1. Pasian
aw, nangma thutang
kumpipa hilh in la,
kumpipa hilh in la,
nangma thuman kumpipa' tapa hilh in,
amah in thumanna tawh na mite tungah
thukhen hen la, mi zawngte tungah
thutang tawh thu khen ta hen.
amah in thumanna tawh na mite tungah
thukhen hen la, mi zawngte tungah
thutang tawh thu khen ta hen.
Dawng tawina :
Topa aw, minam khempeuh na
mai-ah hong bok ding uh hi.
mai-ah hong bok ding uh hi.
2)
Ama hun sungin thuman pung hen la,
khapi a bei mateng nopna ngah ta hen.
Ama ukna tuipi khat pan tuipi khat,
gunpi panin leimong dongin
Ama ukna tuipi khat pan tuipi khat,
gunpi panin leimong dongin
om tawntung ta hen. (D)
3. Tarshish kumpite leh tuikulh neu-a kumpite in
ama tungah siah pia uh hen la,
ama tungah siah pia uh hen la,
Sheba leh Seba kumpite in letsong puak ta uh hen.
Kumpi khempeuh ama mai-ah bok uh hen la,
minam khempeuh in ama na sern ta uh hen. (D.)
Kumpi khempeuh ama mai-ah bok uh hen la,
minam khempeuh in ama na sern ta uh hen. (D.)
4. Bang hang hiam cih leh
mi cimawh mi-in a koh ciangin
amah in honkhia a,
amah in honkhia a,
a zawng, huh ding a nei lo mite a
honkhia hi.
A thakiam mi leh a cimawh mite
A thakiam mi leh a cimawh mite
amah in hehpih a,
mi cimawhte' nuntakna a hon hi. (D.)
Lai
Siangtho Masa:
Ephesus thuzuite tunga Paul' laikhak
sung pan
simna ahi hi: (Eph. 3, 2-3. 5-6)
simna ahi hi: (Eph. 3, 2-3. 5-6)
Note' phattuamna dingin Pasian in hong
hehpihna tawh
hih nasep a sem dingin
hih nasep a sem dingin
a'hong sawlna thu na thei uh hi.
Lai ka hong khaksate sungah
Lai ka hong khaksate sungah
a
tomno-in kong gensa bangin
Pasian in ama thusim kei tungah
hong hilh khin zo hi.
Pasian in ama thusim kei tungah
hong hilh khin zo hi.
A beisa hun-ah tua thusim pen
kuama tungah kigen lo a,
kuama tungah kigen lo a,
ahi zongin tu-in Pasian in a siangtho a
sawltakte leh
a kamsangte tungah Kha Siangtho a hilhsak hi.
Tua thusim in:
Lungdamna
thu a kihilhna hangin
Gentail mite in Judah mite tawh
Pasian' thupha ngah khawm thei a,
amaute tawh pawl khat suakin,
Pasian in piak ding a kiciam thute,
Gentail mite in Judah mite tawh
Pasian' thupha ngah khawm thei a,
amaute tawh pawl khat suakin,
Pasian in piak ding a kiciam thute,
Christu hangin a ngah khop theihna uh ahi hi.
Hih in Pasian' Kammal ahi hi.
Alleluia: (Mt. 2, 2)
Alleluia, alleluia!
Alleluia, alleluia!
Nisuahna lam pan ama aksi hong suah ciangin
ka mu uh a, amah a bia dingin a
ka mu uh a, amah a bia dingin a
hong pai ka hi uh hi,
Alleluia!
Lungdamna
Lai Siangtho:
Matthew gelh Lungdamna Lai Siangtho sung pan
simna ahi hi: . (MI. 2, 1-12)
simna ahi hi: . (MI. 2, 1-12)
Herod in Judea gamah kumpi
a sep hun lai takin
tua gam sung Bethlehem khua-ah
Jesu asuakhi.
Jesu asuakhi.
A suah khit phetin aksi thu lamsang
a siam mi pawl khat, nisuahna lam panin
Jerusalem khua-ah hong tung uh a,
"Judah mite' kumpi ding ahi,
Jerusalem khua-ah hong tung uh a,
"Judah mite' kumpi ding ahi,
naungek a hong suak pen koi lai-ah
om ahi hiarn? Nisuahna lam pan ama aksi
hong suah ciangin ka mu uh a,
hong suah ciangin ka mu uh a,
amah a bia dingin a hong pai ka hi uh hi," hong ci uh hi.
Kumpi Herod in hih thu a zak ciangin lamdang a sa mahmah a,
Jerusalem khua mi khempeuh in zong lamdang a sa ciat uh hi.
Kumpi Herod in hih thu a zak ciangin lamdang a sa mahmah a,
Jerusalem khua mi khempeuh in zong lamdang a sa ciat uh hi.
Tua ahih manin Herod in siampiliante leh
Thukham hilh siate khempeuh kaikhawm a,
"Koi
lai-ah
Christu suak ding ahi hiam?"
ci-in a dong hi.
ci-in a dong hi.
Amaute in, "Kamsangpa in alai gelhna sungah,
'Judah gam-a om nang Bethlehem khua aw,
'Judah gam-a om nang Bethlehem khua aw,
ka mi Israelte a uk dingin nangma sung panin ukpa khat
hong piang ding ahih main
hong piang ding ahih main
Judah gam a uk khuate lakah a neu na hi het kei hi,'
ci ahih manin
ci ahih manin
Judaea gam sung Bethlehem khua-ah suak ding hi,"
ci-in a dawng uh hi.
ci-in a dawng uh hi.
Tuaahih ciangin Herod in tua mipilte sam sim a,
aksi a kilat hun tel takin a dot khit ciangin,
Bethlehem khua-ah a paina dingun sawl a,
aksi a kilat hun tel takin a dot khit ciangin,
Bethlehem khua-ah a paina dingun sawl a,
"Tua naungek lim takin va zong un la,
kei zong hong pai-in amah ka biak theihna dingin,
na muh khit uh ciangin .
kei kiangah thu hong zasakkik un,"
na muh khit uh ciangin .
kei kiangah thu hong zasakkik un,"
ci-in a vaikhak hi.
Amaute in kurnpipa' vaikhakna thu teng
a zak khit uh ciangin paikhia uh a,
nisuahna lamah a muh uh aksi mah,
a zak khit uh ciangin paikhia uh a,
nisuahna lamah a muh uh aksi mah,
lam a pai lai takin a mu uh
a,
naungek omna tung san tak a tun matengin
amaute' mai-ah tua aksi a na pai hi.
amaute' mai-ah tua aksi a na pai hi.
Tua aksi a muh uh ciangin
a lungdamna uh kigen thei lo hi.
Inn sungah amaute a lut uh a,
naungek leh a nu Maria a mu uh hi.
Inn sungah amaute a lut uh a,
naungek leh a nu Maria a mu uh hi.
Amaute
khukdinin tua naungek a biak khit uh, ciangin,
a van puakte uh suahkhia uh a,
a van puakte uh suahkhia uh a,
kham, saledi paknamtui leh mirrah paknamtuite
letsong in a pia uh hi.
letsong in a pia uh hi.
Herod kiangah a kihilkik lohna dingun,
a mang sung uh-ah Pasian in hilh ahih manin,
lampi dang tawnin a gam uh-ah a ciahkik uh hi.
lampi dang tawnin a gam uh-ah a ciahkik uh hi.
Hih in Topa' Lungdamna Lai Siangtho ahi hi.
HILHCIANNA:
Thuhilh siapa Theih ding:
Kum thum sung tawntung tu
ni a kisim Lai Siangthote kibang khin ahih manin B Kum leh
C Kum a hilhciannate zong hoih na sak zawk leh na zang thei ding hi.
C Kum a hilhciannate zong hoih na sak zawk leh na zang thei ding hi.
Kong it thuzui ute naute aw,
Tu ni a
i bawl pawi in Paska pawi leh Pentecost pawi zomin a upa
penpen pawi ahi hi. Lungdambawl, Jesu' suahna pawi a kibawl ma
pekin hih pawi na kibawl khin hi. Hih ni in thu tampi tak kiphawkin,
tuate lakah Jesu' suahna zong kiphawk ahih manin kum. tampi
sung hih pawi ni pen Jesu suah Lungdambawl pawi taangin na
kizang hi.
penpen pawi ahi hi. Lungdambawl, Jesu' suahna pawi a kibawl ma
pekin hih pawi na kibawl khin hi. Hih ni in thu tampi tak kiphawkin,
tuate lakah Jesu' suahna zong kiphawk ahih manin kum. tampi
sung hih pawi ni pen Jesu suah Lungdambawl pawi taangin na
kizang hi.
- Tu ni a i bawl Pawi pen Greek kam tawh "Epiphany'" kici a, a
khiatna in "kilahna"
cihna ahi hi. A
kithei nai lo na khat, ahih kei leh
mi khat hong kilahna ahi hi.
mi khat hong kilahna ahi hi.
Eite adingin a kithei nai lo hong
kilangpa
pen i Topa Jesu ahi hi.
Tapa Jesu hong kilahna pawi ni-in hih thu i phawk ding hi : Christu in
amah pen eite Hong Gumpa leh Pasian' Tapa ahihna thu hong lak
ahih manin Pasian i phat ding hi.
Tapa Jesu hong kilahna pawi ni-in hih thu i phawk ding hi : Christu in
amah pen eite Hong Gumpa leh Pasian' Tapa ahihna thu hong lak
ahih manin Pasian i phat ding hi.
Hih pawi ni-in thuzui masate in Jesu hong kilahna a tuamtuamte a
phawk uh hi:
phawk uh hi:
v
hih leitungah hong
kilah masakna ahi, Bethlehem khua-ah hong
suahna.
suahna.
v
rni pil thumte kiangah hong kilahna.
v
mihonpite tungah hong kilahna, Jordan gunah John in a
tuiphum ciangin Pa Pasian in mihonpite kiangah awging tawh
honglahna.
tuiphum ciangin Pa Pasian in mihonpite kiangah awging tawh
honglahna.
v
a nungzuite kiangah hong kilahna; tua pen Cana khua mo
pawi-ah tui
pen leenggahzu hong suaksak hi.
Hih thupiang tuamtuamte tungtawnin Jesu
in amah a mute tungah
amah pen ni dang lai a kamsangte genkholh Messiah Topa ahihna thu
hong lak hi.
amah pen ni dang lai a kamsangte genkholh Messiah Topa ahihna thu
hong lak hi.
- Jesu hong suahna pawi December kha ni 25 ni-in hong kibawl
ciangin tu ni-in mi
pil thumte kiangah Jesu hong kilahna thubulphuh
in kinei hi.
Thuzui masate in tu ni penlawpna lianpi -tawh na bawl uh hi. A
lawpna ding uh thu khat om mah hi: Mi pil thumte pen Judah mi a
hilo mite lakah Christu a um masa pen ahi hi uh hi.
lawpna ding uh thu khat om mah hi: Mi pil thumte pen Judah mi a
hilo mite lakah Christu a um masa pen ahi hi uh hi.
/
Thuzui masate in ni dangin a tam zawte lawki milim biate na hi ngei
uh hi. Tua ahih manin mi pil thumte pen amau mah bang ahi ngei
dingin ngaihsun uh hi. Amaute in Pasian sungah upna a nei dingin
uh hi. Tua ahih manin mi pil thumte pen amau mah bang ahi ngei
dingin ngaihsun uh hi. Amaute in Pasian sungah upna a nei dingin
Judah mite bek hi loin lawki ahi, amaute
nangawn Pasian in a sap
manin a lung uh dam pha mahmahin ama
tungah lungdam thuk
niloh uh hi.
niloh uh hi.
Eite zong Judah mite ihi kei hi: eite ihi
a, i pute i pate ahi zongin
dawi biate ihi ngei hi. Eite in Christian nu leh pa sung panin suakin, i
suah khit limin tuisawpna a ngah mite ihi a, i liat khit teh Christian
thuzui suakin tuisawpna a ngah mite ihi zongin upna a nei dingin
hong sapna leh eite kiangah amahmah hong kilahna hangin tu ni pawi
ni-in Christu Topa i phat ding a kilawm mahmah ahi hi.
dawi biate ihi ngei hi. Eite in Christian nu leh pa sung panin suakin, i
suah khit limin tuisawpna a ngah mite ihi a, i liat khit teh Christian
thuzui suakin tuisawpna a ngah mite ihi zongin upna a nei dingin
hong sapna leh eite kiangah amahmah hong kilahna hangin tu ni pawi
ni-in Christu Topa i phat ding a kilawm mahmah ahi hi.
Tua ahih man in hih Topa Jesu hong kilahna
pawi pen "I upna pawi"
ci lehang kituak thei pen ding hi.
ci lehang kituak thei pen ding hi.
1.
"Christu sungah Upna ka nei hi," i cih ciangin
bang khiatna nei
ahi hiam?
ahi hiam?
- Mi pawl khat in a
gen ciangin "Jesu Christu ka um hi" i cih ciangin
"Jesu
Christu hong hilh thute pen man hi, ci-in
ka sanna ahi hi," ci
uh
hi.
Christu sunga upna un tua bang liliai bek
hi peuhmah loin tampi tak
huam lai hi:
huam lai hi:
a)
Christu sungah upna
ka nei hi, i cih ciangin Christu in eite'
Pasian leh Hong Gumpa hi, ci-in sangin amah bekin eite hong
gum thei hi, ci-in kip takin upna ahi hi. Ama vangliatna leh ama
hong itna kip takin muanna ahi hi.
Pasian leh Hong Gumpa hi, ci-in sangin amah bekin eite hong
gum thei hi, ci-in kip takin upna ahi hi. Ama vangliatna leh ama
hong itna kip takin muanna ahi hi.
b)
Tua bek hi nai lo lai-in, Christu ka urn hi, i cih ciangin Christu
kiangah kipumapna, ama hong itna, muangin ama deihna a
tawntungin a sern dingin kiginkholh tawntungna ahi hi.
kiangah kipumapna, ama hong itna, muangin ama deihna a
tawntungin a sern dingin kiginkholh tawntungna ahi hi.
Hih in nuntakna kikhelna ahi hi; mawhna nusia-in
Kha Siangtho
sungah nuntakna thak tawh nuntakna ahi hi. Eima ading bek
phattuama i zonna panin kikhelin itna tawh mi dangte
phattuamna ding bawlna ahi hi.
sungah nuntakna thak tawh nuntakna ahi hi. Eima ading bek
phattuama i zonna panin kikhelin itna tawh mi dangte
phattuamna ding bawlna ahi hi.
- Tu ni
Lungdamna Lai Siangtho sungah i sim mah bangin mi pil
thumte in Herod thupiakna mah bangin Jerusalem khua tawnin ciah
loin lam dang tawnin a ciah uh hi, ci-in i sim hi.
thumte in Herod thupiakna mah bangin Jerusalem khua tawnin ciah
loin lam dang tawnin a ciah uh hi, ci-in i sim hi.
Amaute in lam dang tawnin a ciah bek uh hi
loin inn a tun uh ciangin
a nuntakdan uh zong hong kidamdang hi. Tuucingte tung a hong
piang nate pen amau tungah zong hong piang hi. Amaute in a nasep
lui mah uh sem uh a, ahi zongin a mawhna luite uh bawl nawn lo
uh hi.
a nuntakdan uh zong hong kidamdang hi. Tuucingte tung a hong
piang nate pen amau tungah zong hong piang hi. Amaute in a nasep
lui mah uh sem uh a, ahi zongin a mawhna luite uh bawl nawn lo
uh hi.
-
Kigingkhollopi-a tuisawpna a ngah mite adingin a lauhuai mahmah
na
khat om hi. Hih bang mite in Christian thuzui
suahna in ni danga
a zuih ngei uh thukhamte khelin a dang thukhamte zuihna leh
biakna
paizia khelna bang lellelin ngaihsun uh a, dau ngaihsut lua liang uh
hi. Tua pen hilo hi; Christu upna in kikhelna cihna hi a, nuntakna
thak tawh nuntak kipatna cihna ahi hi.
paizia khelna bang lellelin ngaihsun uh a, dau ngaihsut lua liang uh
hi. Tua pen hilo hi; Christu upna in kikhelna cihna hi a, nuntakna
thak tawh nuntak kipatna cihna ahi hi.
Christu
ka um hi, i cih ciangin Christu pen i nuntakna sungah
"lampi, thuman thutak leh nuntakna" ihihsakna ahi hi. (In. 14, 6)'
"lampi, thuman thutak leh nuntakna" ihihsakna ahi hi. (In. 14, 6)'
2.
Upna letsong in a lam dang mahmah letsong ahi hi:
Hih in bang khiatna a nei hiam? Bang a cih
nopna ahi hiam? Tu ni
Lai Siangtho nihna sungah Paul in lawki suahna panin Pasian sungah
upna i neihna dingin sapna i ngahna in kuama lamet ngam loh
hehpihna ahi hi, ci-in Ephesus thuzuite tungah gen hi. Judah
mite in ahih leh Messiah hong pai ciangin amaute bek gumkhia ding
a, minam dang khempeuhte in gupna ngah peuhmah lo ding hi, ci-in
khauh takin a um uh hi. Ahi zongin Christu a sang mite pen
lawkite vive hi zawin Judah mite a tam zawin in amah nial uh
hi. Paul in hih pen mihingte theih zawh loh thu thuk ahi hi, ci
hi. (Eph. 3, 4-6)
Lai Siangtho nihna sungah Paul in lawki suahna panin Pasian sungah
upna i neihna dingin sapna i ngahna in kuama lamet ngam loh
hehpihna ahi hi, ci-in Ephesus thuzuite tungah gen hi. Judah
mite in ahih leh Messiah hong pai ciangin amaute bek gumkhia ding
a, minam dang khempeuhte in gupna ngah peuhmah lo ding hi, ci-in
khauh takin a um uh hi. Ahi zongin Christu a sang mite pen
lawkite vive hi zawin Judah mite a tam zawin in amah nial uh
hi. Paul in hih pen mihingte theih zawh loh thu thuk ahi hi, ci
hi. (Eph. 3, 4-6)
- Eite in upna i ngahna zong hih bang mah ahi hi, i ci thei
ding hi. Paul
zong ama tangthu a ngaihsut ciangin lamdang kisa hi: bang hangin
amah, Pawlpi a bawlsia penpenpa in Christu a urn dingin Pasian in
sam a, ama sangin nakpi takin a siangtho zaw, a gamtat hoih
zaw mite in Christu sungah upna nei 10 uh a, Pasian in sam 10
ahihiam?
zong ama tangthu a ngaihsut ciangin lamdang kisa hi: bang hangin
amah, Pawlpi a bawlsia penpenpa in Christu a urn dingin Pasian in
sam a, ama sangin nakpi takin a siangtho zaw, a gamtat hoih
zaw mite in Christu sungah upna nei 10 uh a, Pasian in sam 10
ahihiam?
Eite khat ciat in zong hih bangin i gen
thei hi. Bang hangin Christu
in amah a um dingin kei keekkeek hong sam a, amah ka san theihna
dingin hong huh a, kei sangin a kilawm zaw, a siangtho zaw leh a
hoih zaw mite tu ciang dongin Pawlpi sungah zong hong lut nai lo uh
ahi hiam? (Eimau innkuan sung mahmahah zong Pawlpi sung a hong
in amah a um dingin kei keekkeek hong sam a, amah ka san theihna
dingin hong huh a, kei sangin a kilawm zaw, a siangtho zaw leh a
hoih zaw mite tu ciang dongin Pawlpi sungah zong hong lut nai lo uh
ahi hiam? (Eimau innkuan sung mahmahah zong Pawlpi sung a hong
lut nai lo i sanggamte om lai kha ding hi.) ,
Paul in hih thudotna hih bangin hong dawng hi:
"Note' upna hangin Pasian'
hehpihna tawh
hotkhiatna a ngah na hi uh hi.
hotkhiatna a ngah na hi uh hi.
Note' thalawhna hangin a ngah hi loin
Pasian hong piak khong ahi hi." (Eph. 2, 8)
Pasian hong piak khong ahi hi." (Eph. 2, 8)
Bang hangin kei keekkeek hong sam na hi
hiam, ci-in Pasian kiangah
kuai liangin i dot sangin Christu a um dingin nong sap manin ka lung
kuai liangin i dot sangin Christu a um dingin nong sap manin ka lung
a dam hi, Topa aw, ci-in lungdam i thuh
zawk ding thupi hi.
Upna
in eite' nuntakna
adingin Khuavak ahi hi:
-
Tu ni Lai Siangtho masa sungah Isaiah in Jerusalem khuapi in ni
taang
tawh a kisawp siangtho
sinsen bangin hong gen
a, tua khuapi
pen
siangtho
lua, taang lua ahih
manin leitung gam khempeuh a om
minam
khernpeuh huup hi, ci-in hong gen hi. Minam tuamtuamte
Jerusalem zuanin hong
pai uh a, Pasian adingin hong puak uh
letsong
hoih pente hong ap uh ciangin amaute mahmah zong
khuavakin
tuamcipin silsiang hi. Tua hun lai takin Jerusalem
khuapi
lobuang
mun khernpeuh
khuazingin a tuamcip hi.
Jesu hong gupna ding lamenin ama kiang i zuat ciangin eite tungah
zong hih bang lim hong piang hi. Eite leh i kim i pam a om leitung
khempeuh in mawhna khuazing sungah kidiahcip hi. Ahi zongin
Christu zuanin upna tawh amah i san ciangin eite lungsim sungah
khuavak hong taangin eite mahmah zong Christu' khuavak a
taangsak meivakte i suak hi.
zong hih bang lim hong piang hi. Eite leh i kim i pam a om leitung
khempeuh in mawhna khuazing sungah kidiahcip hi. Ahi zongin
Christu zuanin upna tawh amah i san ciangin eite lungsim sungah
khuavak hong taangin eite mahmah zong Christu' khuavak a
taangsak meivakte i suak hi.
Hih thu pen Paul in Ephesus Christian thuzuite tungah hih bangin
genhi:
genhi:
"Note pen khuamial sungah a om ngei hi napi-in
Topa' mi na suah khit uh ciangin khuavak sungah
Topa' mi na suah khit uh ciangin khuavak sungah
a om hita na
hih uh manin khuavak sungah a om mite
bangin na gamta un." (Eph. 5,8)
bangin na gamta un." (Eph. 5,8)
Pasian in eite tungah hih zah takin hong hoih ahih ciangin eite zong
ei lam panin sep leh bawl ding tavuan i nei hi, ci-in Paul in hong
ei lam panin sep leh bawl ding tavuan i nei hi, ci-in Paul in hong
gen hi: ..
"Bang hang hiam
cih leh khuavak sung a omna in
a hoih, a man, a
thutak hong piangsak hi." (Eph. 5,9)
Christu sung a upna in bang hiam cih pen Peter in Pasian' Kammal
in bang ahi hiam, ci-a a gen tawh a bang ahi hi. Upna zong hih bang
mah ahi hi:
in bang ahi hiam, ci-a a gen tawh a bang ahi hi. Upna zong hih bang
mah ahi hi:
"Note'lungsim sungah zingsol
hong suakin
khua a hongvak matengin khuamial lak a
mei taang bangin hih thute ngaihsun le uhcin
hoih mahman ding hi." (2 Pet. 1, 19)
khua a hongvak matengin khuamial lak a
mei taang bangin hih thute ngaihsun le uhcin
hoih mahman ding hi." (2 Pet. 1, 19)
Hih leitung khua mial gam sungah i
paina dingin Christu sunga i
upna in khuavak hong pia hi. I sih ciangin amah in zingsol bangin
eite kiangah hong pai-in tawntung nuntakna hong lak ding hi.
Christian thuzui khat adingin sihna in zingsang tuung tawh kibang a,
a bei ngei lo ding ni taang kipatna ahi hi.
upna in khuavak hong pia hi. I sih ciangin amah in zingsol bangin
eite kiangah hong pai-in tawntung nuntakna hong lak ding hi.
Christian thuzui khat adingin sihna in zingsang tuung tawh kibang a,
a bei ngei lo ding ni taang kipatna ahi hi.
4.
Christu sunga upna in i nuntakna sungah lungnopna hong kipatna
ahi hi:
ahi hi:
- Mi pilte in Herod nusia-in Bethlehem khua paina lam a zuih
kipat
uh ciangin
bang hong piang
ahi hiam, cih Lai Siangtho in hih bangin
hong gen hi:
aksi hong kilangkikin, "tua
aksi a muh uh ciangin a
lungdamna
uh kigen thei lo hi," ci hi. (Mt. 2, 11). Aksi bek a
muhna
uh tawh hih zah takin nuam ahih
leh upna hangin amaute a Gumpa
hi, ci-a a
theih uh Jesu
a muh uh ciangin
bangzah takin lungdam
kaan ding ahi
uh hiam?
- Eite
in Jesu i san ciangin zong hih bangin lungnopna i ngah hi: i
lungsim
sungah leitung mite hong piak theih loh, Kha Siangtho bekin
hong
piak theih, a lamdang mahmah lungnopna i ngah hi.
Ei
leh ei hih bangin i kidong thei ding hi:
tuisawpna i ngah lai taka i
neih lungnopna koi lai tung ta ahi hiam? Christu i theihna a khan
mah bangin amah i itna zong khang semsemin i lungnopna zong
khang semsem ahi hiam? Ahih kei leh tua i lungnopna mangthan1g
khin ahi hiam? Tu ni-in tuisawpna i ngah tuung a i neih lungnopna i
ngah kei leh i lungsim sungah khuazing tungsakkik ihih man hilo
ding ahi hiam? Mawhna i bawl ciangin Kha Siangtho a hawlkhia ihi
a, i kha sungah Kha Siangtho hong om kei leh i lungsim sungah
lungnopna leh khuavakna zong hong om thei lo ding hi. Khuavakna
leh Lungnopna pen Kha Siangtho kiang panin i ngah hi a, amaute a
kipawl khin ahi uh hi.
neih lungnopna koi lai tung ta ahi hiam? Christu i theihna a khan
mah bangin amah i itna zong khang semsemin i lungnopna zong
khang semsem ahi hiam? Ahih kei leh tua i lungnopna mangthan1g
khin ahi hiam? Tu ni-in tuisawpna i ngah tuung a i neih lungnopna i
ngah kei leh i lungsim sungah khuazing tungsakkik ihih man hilo
ding ahi hiam? Mawhna i bawl ciangin Kha Siangtho a hawlkhia ihi
a, i kha sungah Kha Siangtho hong om kei leh i lungsim sungah
lungnopna leh khuavakna zong hong om thei lo ding hi. Khuavakna
leh Lungnopna pen Kha Siangtho kiang panin i ngah hi a, amaute a
kipawl khin ahi uh hi.
5.
Eite sungah Christu sunga i upna pen a khantoh tawntung ding
kisam hi:
kisam hi:
- Mi pawl khat in upna pen puansilh bangin genteh uh a, kisuahkhia
thei, a kisilh thei, deih
bangbangin a kilakik thei bangin ngaihsun uh
hi. Upna in tua bang hi peuhmah lo hi. I upna pen a khan semsem
kei leh ama
thu in a kiam semsem ding ahi a, a tawpna-ah a bei ding
ahi lel hi.
Eite in Christu pen ni simin lungsim takpi tawh i sang ding a, ama
deihna a kicing zaw leh a hoih zaw semsemin i zui ding a, amah i
muang semsem ding hi. Paul in hih thu tawh kisai-in Ephesus
thuzuite kiangah hih bangin lai a na khak hi:
deihna a kicing zaw leh a hoih zaw semsemin i zui ding a, amah i
muang semsem ding hi. Paul in hih thu tawh kisai-in Ephesus
thuzuite kiangah hih bangin lai a na khak hi:
"Notelungsim a thahatna dingin
Pasian in a kicing ama vangliatna sung pan in
a Kha Siangtho tawn note hong thakhauhsakin
na upna hangun note lungsim sungah Christu
hong tengin, itna thu-ab zung thuk khakin
a Kha Siangtho tawn note hong thakhauhsakin
na upna hangun note lungsim sungah Christu
hong tengin, itna thu-ab zung thuk khakin
bul kip na neihna
dingun thu ka ngen hi." (Eph. 3, 16-17)
Christu sunga upna in mi
pilte sung, nungzuipite sung leh ama nu
Maria sungah khang semsem hi. Amaute in Pasian' itna sungah
kipumpiak uh a, Pasian in amaute adingin a geelsaknate ahih theih
bangbangun sem uh hi: Eite zong tua bangmah in i sem ding hi.
Upna in nuntakna mah tawh kibang hi; a khan toh kei leh a si hi lei
hi. I sanggamte pawl khat in ni dang a a upna uh nei nawn
loin biakinn zong hong kai nawn lo uh hi. Bang hang hiam cih 1eh
a upna uh a khanna dingun bangmah peuhmah sem loin,
hanciamna nei lo uh hi. Tu-in ahih 1eh amaute sungah khuazing hong
tungkik ta hi.
Maria sungah khang semsem hi. Amaute in Pasian' itna sungah
kipumpiak uh a, Pasian in amaute adingin a geelsaknate ahih theih
bangbangun sem uh hi: Eite zong tua bangmah in i sem ding hi.
Upna in nuntakna mah tawh kibang hi; a khan toh kei leh a si hi lei
hi. I sanggamte pawl khat in ni dang a a upna uh nei nawn
loin biakinn zong hong kai nawn lo uh hi. Bang hang hiam cih 1eh
a upna uh a khanna dingun bangmah peuhmah sem loin,
hanciamna nei lo uh hi. Tu-in ahih 1eh amaute sungah khuazing hong
tungkik ta hi.
6.
Christu sungah i upna a khan theihna dingin mi dangte
kiangah i
tangkona kaanin a hoih zaw lampi om lo hi:
tangkona kaanin a hoih zaw lampi om lo hi:
- Mi pilte in zong a
ciah uh ciangin a muh thute uh imcip peuhmah lo
ding
hi. A kimuhpih a kithuahpih mi khempeuh
kiangah Christua
muhna
uh thu gengen ding uh hi.
Tuucingte
zong tua bangmah ahi uh hi. Bangmah a thei
10 mite ahih
uh hangin, "van tung mi in amautekiangah hih naungek tawh kisai thu
a gente a· gen sawn ub hi," ci-in Lungdamna Lai Siangtho in hong
gen hi.
uh hangin, "van tung mi in amautekiangah hih naungek tawh kisai thu
a gente a· gen sawn ub hi," ci-in Lungdamna Lai Siangtho in hong
gen hi.
Jesu dam lai mahmahin zong ama thupha a
sang kha mite in genkhia
loin om thei lo uh hi. Jesu in amaute in kuamah a gen lohna dingin
kham zel napi, kham zo loin tangko gawp uh hi. Jesu' vangliatna leh
a hoihna, a na lam dang bawlnate pen ngah kha sang kha uh ahih
manin genkhia nuamin tangko nuam uh hi.
loin om thei lo uh hi. Jesu in amaute in kuamah a gen lohna dingin
kham zel napi, kham zo loin tangko gawp uh hi. Jesu' vangliatna leh
a hoihna, a na lam dang bawlnate pen ngah kha sang kha uh ahih
manin genkhia nuamin tangko nuam uh hi.
- Eite zong tua bangmah ihih theih ding kisam hi. Mi pilte Jesu a lak
aksi
mah bangin eite zong mi dangte J esu kiangah a paina
dingun
lam
a lak mite ihih theihna dingin hanciam ni. Eite in
leitung
buppi-ah
Christu a tangkote ihih theihna dingin, ama thu i gamtatna
tawh i zui ding a, i kam mahmah tawh zong i gen
ding hi. Bang
hangin
eite Christian thuzui suak ihi hiam ci-in i
kidot ciangin, mi
khat
in hong gen a, a suak ka hi hi, i ci ciat ding hi. Ei zong mi dang
khat
in Jesu kiangah amah a urn dingin hong puak mah bangin eite
in
zong mi dangte Jesu kiangah i paipih ding i tavuan, i nasep
thupi
pen pen ahi hi.
-
- Eite
in mi dangte kiangah Christu thu i tangko ciangin leh Christu
kiangah mite i paipih ciangin mi khat bek hi loin a honhonin i paipih
zawhna dingin i hanciam lai ding hi. I kim i pam-ah thuzui nai lo mi
tampi a om lai leh i Pawlpi mahmah in Christu hong itna, ama hong
piak lungnopna leh khuavak pen mi dangte a huup zo zah dongin
kiangah mite i paipih ciangin mi khat bek hi loin a honhonin i paipih
zawhna dingin i hanciam lai ding hi. I kim i pam-ah thuzui nai lo mi
tampi a om lai leh i Pawlpi mahmah in Christu hong itna, ama hong
piak lungnopna leh khuavak pen mi dangte a huup zo zah dongin
lakkhia zo nai lo
hi hang, cih
i kithei ding a,
i sep ding i kipat kul hi,
cih i thei ding hi.
cih i thei ding hi.
Thukhupna:
1.
Tu ni Jesu hong kilah pawi ni-in Pasian in a Tapa eite
kiangah hong lah manin nakpi takin amah i phat ding hi. Amah
in eite pen upna tawh ama kiangah hong sap manin zong i lung a
kiangah hong lah manin nakpi takin amah i phat ding hi. Amah
in eite pen upna tawh ama kiangah hong sap manin zong i lung a
dam hi.
2.
Christu sung a upna i cih in amah in eite hong gupna dingin
vangliatna nei-in hong it ahih manin ama tungah muanna lianpi i
neihna ahi hi. Tua bek hi loin Christu ka um hi, i cih
ciangin ama kiangah kipumpiak vilvelin, mawhna khempeuh
nialin Kha Siangtho lamlahna bangin Christu' deihna i
vangliatna nei-in hong it ahih manin ama tungah muanna lianpi i
neihna ahi hi. Tua bek hi loin Christu ka um hi, i cih
ciangin ama kiangah kipumpiak vilvelin, mawhna khempeuh
nialin Kha Siangtho lamlahna bangin Christu' deihna i
zuihna ahi hi.
3.
Jesu Christu sungah i upna in a manpha penpen letsong hi a, a
lamdang mahmah a thuk mahmah letsong zong ahi hi. Pasian in
eite hong it manin Jesu Christu i san theihna dingin hong sam hi.
Hih sapna i ngah theihna dingin bangmah peuhmah kilawmna i
lamdang mahmah a thuk mahmah letsong zong ahi hi. Pasian in
eite hong it manin Jesu Christu i san theihna dingin hong sam hi.
Hih sapna i ngah theihna dingin bangmah peuhmah kilawmna i
nei kei hi.
4.
Upna in i nuntak sung lam hong lak khuavak ahi hi; eite in
upna khuavak i ngah khit ciangin khuazingin hong ukcipkik
lohna dingin i nuntakna mahmah khuavak i suaksak ding hi.
upna khuavak i ngah khit ciangin khuazingin hong ukcipkik
lohna dingin i nuntakna mahmah khuavak i suaksak ding hi.
5.
Christu sungah upna i neihna in i nuntak sungin lungnopna a
hong pia thci penpen ahi hi. I upna a man taktakahi hiam cih i
kitheihna dingin i lungsim tawng taktakah lungnopna i neih leh i
neih lohna panin i theikhia ding hi. Lungnopna man taktak i neih
leh i upna a nungta hi a, a man upna a nei ihi hi, cih i kithei thei
hong pia thci penpen ahi hi. I upna a man taktakahi hiam cih i
kitheihna dingin i lungsim tawng taktakah lungnopna i neih leh i
neih lohna panin i theikhia ding hi. Lungnopna man taktak i neih
leh i upna a nungta hi a, a man upna a nei ihi hi, cih i kithei thei
ding hi.
6.
Ni simin upna lamah i khantoh kul hi; Upna in a nungta hi a, a
nungta na khat peuh a khantoh loh ciangin a si ahi lel hi. Christu
sungah upna zong i khansak kei leh a si ding ahi hi.
nungta na khat peuh a khantoh loh ciangin a si ahi lel hi. Christu
sungah upna zong i khansak kei leh a si ding ahi hi.
7.
Leitung nate pen mite kiangah na hop, na piak ciangin tawm na
nei semsem a, na neihsunsun mi na piakpiak leh a sawt loin hong
bei-in nang ading hong om nawn lo ding hi. Upna thu tawh
kisai-in tua bang hilo hi; kilehbulh linlian hi. Na upna na
khansak nop leh na upna mi dangte na hop kul hi; na upna thu
na genkhiat ciangin na upna hong khang tektek hi. Mi tampi
J esu kiang a tunna dingin lam a lak aksite ihih theihna dingin
Pasian in nang leh kei hong deih hi. Christian nuntakna
nei semsem a, na neihsunsun mi na piakpiak leh a sawt loin hong
bei-in nang ading hong om nawn lo ding hi. Upna thu tawh
kisai-in tua bang hilo hi; kilehbulh linlian hi. Na upna na
khansak nop leh na upna mi dangte na hop kul hi; na upna thu
na genkhiat ciangin na upna hong khang tektek hi. Mi tampi
J esu kiang a tunna dingin lam a lak aksite ihih theihna dingin
Pasian in nang leh kei hong deih hi. Christian nuntakna
siangtho takin i zuihna tawh Christu a lak mite ihih
ding
kisam hi. Ei nuntakna hong mute in Christu mu ding uh hi.
kisam hi. Ei nuntakna hong mute in Christu mu ding uh hi.
Tua bangin Jesu hong kilahna pawi in
khiatna nih nei hi: Pasian in
eite kiangah a Tapa hong lah man in amah i phat a, eite in Jesu mi
dangte kiangah i lah theihna dingin thu i ngen hi.
eite kiangah a Tapa hong lah man in amah i phat a, eite in Jesu mi
dangte kiangah i lah theihna dingin thu i ngen hi.
Jesu Christu tungan phatna om ta hen.
Mipi'
Thungetna:
Makaipa:
"Khuazing sung panin khuavak
sungah hong sam" i Pa Pasian kiangah thungen
ciat ni: (1 Pet. 2, 9):
ciat ni: (1 Pet. 2, 9):
1. A lian bel Siampipa, i Siadawpa,
phungyite, nungak siangtho, tangval
siangthote leh thuhilh siate in a siangtho rnahmah nuntakna tawh nungta-in
amau' uk sung mite Christu kiangah a paipih, lam a lak khuavak a suah
theihna dingun, Topa tungah thungen ciat hi:
siangthote leh thuhilh siate in a siangtho rnahmah nuntakna tawh nungta-in
amau' uk sung mite Christu kiangah a paipih, lam a lak khuavak a suah
theihna dingun, Topa tungah thungen ciat hi:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uh hong ngai
tan.
2. Ei khua sung thuzuite in khat leh khat i ki-itna tawh i kim i pam a om thuzui
nai lote tungah Christu a tangko ihih theihna ding leh i ki-itna tawh amaute'
lungsim i zawh theihna dingin, Topa tungah thungen ciat ni:
nai lote tungah Christu a tangko ihih theihna ding leh i ki-itna tawh amaute'
lungsim i zawh theihna dingin, Topa tungah thungen ciat ni:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uh hong
ngai tan.
3. Eite khat ciat in i nuntak hun sung khempeuh in Christian i suahna hangin i
lungnopna a khan theih semsemna dingin i upna zong a khan theih
semsemna dingin, Topa tungah thungen ciat ni:
lungnopna a khan theih semsemna dingin i upna zong a khan theih
semsemna dingin, Topa tungah thungen ciat ni:
Mipi:
Topa aw, ka thungetna uh hong ngai
tan.
4. Tuisawpna a ngah hun lai taka a ngah uh
lungnopna a mansuah Christian
thuzuite in mawhna lampi nusia-in, Christu in amaute khuavak piakikin
lungnopna a ngahkik theihna dingun, Topa tungah thungen ciat ni:
thuzuite in mawhna lampi nusia-in, Christu in amaute khuavak piakikin
lungnopna a ngahkik theihna dingun, Topa tungah thungen ciat ni:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uh hong ngai tan.
5. Mi khempeuhte in amaute kiangah a kilak nuam Jesu a muh khiat theihna
ding uh leh upna tawh amah a san theihna dingun, Topa tungah thungen
ciat ni:
ding uh leh upna tawh amah a san theihna dingun, Topa tungah thungen
ciat ni:
Mipi:
Topa aw, ka thungetna uh hong ngai tan.
Pa aw, na Tapa kote kiangah nong lah theih manin lungdamin nangmah
kong
phat uh hi; ama sungah upna nei-in amah ka san, theihna dingun zong nong huh
hi. Ka upna uh a khan theihna ding leh ka lungdamna uh a kicin theihna dingin
mi dangte zong Jesu kiangah ka tunsak theihna dingun hong huh ta in, ci-in
phat uh hi; ama sungah upna nei-in amah ka san, theihna dingun zong nong huh
hi. Ka upna uh a khan theihna ding leh ka lungdamna uh a kicin theihna dingin
mi dangte zong Jesu kiangah ka tunsak theihna dingun hong huh ta in, ci-in
kote' Topa Christu suangin kong ngen uh hi. - Amen.
Letsong Vanpiakte Tungah Thungetna:
Pa aw,
na Pawlpi
hong piak letsongte
hong sang in;
hong sang in;
Siangtho
Pumpi biakpiakna sungah
kham,
paknamtui leh mirrahte kong ap kei uh a,
ahi zongin tuate a sangpa kote' Topa Jesu Christu
mahmah kong ap uh hi:
ahi zongin tuate a sangpa kote' Topa Jesu Christu
mahmah kong ap uh hi:
amah in
nang tawh a tawntungin
nungta-in a uk hi. - Amen.
nungta-in a uk hi. - Amen.
Pa
Pasian Phatna La:
Pa aw, nangmah in vangliatna
khempeuh rawh a kicing
khempeuh rawh a kicing
a nungta tawntung Pasian na hi a,
kote' Topa Jesu Christu suangin a
tawntungin
mun khemp'euhah lungdam kong thuh ding uh
a kilawm mahmah ahi hi.
mun khemp'euhah lungdam kong thuh ding uh
a kilawm mahmah ahi hi.
Amah in mi khempeuhte' khuavak hi a,
mihing
bangin
kote kiangah hong kilah ciangin
kote hong gum ding a na vaihawmna ka thei uh hi.
Amah in a si thei lo ama lim leh a meel
suun dingin ka khate uh hong
nungtasakin,
a vangliatna hong lak hi.
Vantung mite leh mi siangthote
tawh kipawl khawmin
a tawp ngei lo phatna la sa-in nang kong phat uh hi:
Vanglian Topa Pasion in siangtho hi, siangtho hi, siangtho hi.....
Siangtho
Pumpi La:
Nisuahna lam panin ama aksi ka mu zo uh a,
Topa bia dingin letsongte tawh kong pai uh hi.
Topa bia dingin letsongte tawh kong pai uh hi.
Siangtho Pumpi San Khit Thungetna:
Pa aw,
na khuavak tawh lam hong lak in.
ni simin nuntakna sungah Christu
ni simin nuntakna sungah Christu
ka muh theihna ding uh leh itna tawh
ka san theihna dingun hong huh ta in;
Amah in a tawntungin Topa ahi hi. - Amen.
Amah in a tawntungin Topa ahi hi. - Amen.