"Again, truly I tell you that if two of you on earth agree about anything they ask for, it will be done for them by my Father in heaven. For where two or three gather in my name, there am I with them." "Leitungah note nih thukimin na nget uh na khat peuhpeuh, vantungah a om ka Pa in hong pia ding hi.Bang hang hiam cih leh keima minin mi nih leh thum bek nangawn a kikhopna peuhpeuhah kei ka om hi,” " ေျမႀကီးေပၚမွာ သင္တို႔တြင္ႏွစ္ေယာက္တို႔သည္ သေဘာခ်င္းတူ၍ ဆုေတာင္းလွ်င္၊ ေတာင္းသမွ်ေသာဆု တို႔ကိုေကာင္းကင္ဘံု၌ ရွိေတာ္မူေသာငါ၏ ခမည္းေတာ္သည္ ေပးေတာ္မူလတံ့။ အေၾကာင္းမူကား၊ အၾကင္အရပ္၌ လူႏွစ္ဦး သံုးဦးတို႔သည္ ငါ၏နာမကိုေထာက္၍ စည္းေဝးၾက၏၊ ထိုအရပ္၌ သူတို႔အလယ္မွာ ငါရွိသည္"ဟု မိန္႔ေတာ္မူ၏။(Matthew 18:19-20).......... Jesus answered, “The most important is, ‘Hear, O Israel: The Lord our God, the Lord is one. And you shall love the Lord your God with all your heart and with all your soul and with all your mind and with all your strength.’ The second is this: ‘You shall love your neighbor as yourself.’There is no other commandment greater than these.” Jesuh in, “Thukham a lianpen in: Israel mite aw, ngai un: I Topa Pasian bek mah Topa ahi hi. Na Topa Pasian uh, na lungsim khempeuh, na nuntakna khempeuh, na pilna khempeuh, leh na thahatna khempeuh uh tawh na it un, a cihna ahi hi. nihna in: Nangma pumpi na it bangin na vengte na it in, cihna ahi hi. Hihte gel sangin thukham a lianzaw a dang om nawnlo hi,” " ေယရႈက၊ ပညတ္တကာတို႔တြင္ အျမတ္ဆံုး ေသာပညတ္ဟူမူကား၊ အိုဣသေရလလူမ်ိဳး၊ နားေထာင္ေလာ့။ ငါတို႔၏ဘုရားသခင္ ထာဝရ ဘုရားသည္ တဆူတည္းေသာ ထာဝရဘုရားျဖစ္ေတာ္မူ၏။ ထာဝရဘုရားသည္ တပါးတည္းျဖစ္ေတာ္မူ၏။ သင္၏ဘုရားသခင္ ထာဝရဘုရားကို စိတ္ႏွလံုးအၾကြင္းမဲ့၊ ဥာဏ္ရွိသမွ်၊ အစြမ္းသတၱိရွိသမွ်ႏွင့္ခ်စ္ေလာ့။ ဤပညတ္သည္ ပဌမပညတ္ျဖစ္၏။ ထိုမွတပါး ကိုယ္ႏွင့္စပ္ဆိုင္ေသာသူကို ကိုယ္ႏွင့္အမွ်ခ်စ္ေလာ့ဟူေသာ ဒုတိယပညတ္သည္ ပထမပညတ္ႏွင့္ သေဘာတူ၏ ဤပညတ္ထို႔ထက္သာ၍ ႀကီးျမတ္ေသာပညတ္မရွိ"ဟု ျပန္၍ မိန္႔ေတာ္မူ၏။ (Mark 12:29-31)

Saturday, January 5, 2013

A-5. LUNGDAMBAWL PAWI



A-5. LUNGDAMBAWL PAWI

Sungtum La:
Eite ading naungek khat hong suak a,
tapa khat hong kipia hi.
amah in ukna za ngah a,
amah pen a lamdang Ngaihsut Hoih Piapa
kici ding hi.

Kipat Thungetna:
Christu suah lai taka a kitangko,
minthanna i ngah theihna dingin thungen ciat ni:
Paaw,
ko mihingte nong bawl manin
na min kong phat uh a,
mawhna pan hong honkhia-in
Christu sungah nuntakna thak nong piak manin
nakpi takin ka lung uh a dam hi.
Na Tapa in kote zawngkhalnate
hong thuakpih mah bangin
ama minthanna zong kote hong ngahsak ta in,
ci-in nang leh Kha Siangtho Pasian tawh
Pasian khat suakin a tawntungin nungta-in a uk,
Jesu' min suangin kong ngen uh hi. - Amen.

Lai Siangtho Masa:
Kamsangpa Isaiah 'Lai Siangtho sung pan
simna ahi hi
: (Is. 9,2-7)
Khuamial sungah a pai mite in
khuavak lianpi mu khin ta a,
khuamial thukna gam sungah a teng mite tungah
khuavak taang khin zo hi.
Nangmah in amaute na pungsak a, .
a lungdamna uh na khangsak hi.
An lak hun ciang-a lungdamna leh
mit
e in vankisutte a hawm ciangun
a lungdam bangun nangma mai-ah
amaute lungdam uh hi.
Bang hang hiam cih leh Midian mite
a kizawh ni a bangin nangmah in
amau' vangik puakna hakkolleh amaute
a kisatna ciangkhut na kuaihtansak a,
nangma mi a bawlsia minamte na zo gawp hi.
Galkap hangte' khedap khempeuh leh
si a baang puan khempeuh mei-in kicih ding hi.
Bang hang hiam cih leh
eite adingin naungek khat hong suak a,
eite t
ungah tapa khat hong kipia hi.
Amah pen eite hong ukpa hi ding a,
ama rni
n pen, "Lamdang, Thulakpa,
Vanglian Pasian, Tawntung Pa,
Kilemna Kumpi," kic
i ding hi.
Tu hun a kipanin a tawntungin
David kumpi tokhom tung leh ama gam sungah
thutang leh thuman phutin
a kipsakna dingin a lian semsem ama ukna leh
nopsakna in mon
g nei lo ding hi.
Vanglian Topa' deih luatna in
hih thu hong tungsak ding hi.
Hih in Pasian' Kammal ahi hi.

Sa Lan La Kidawnna: (La. 96,1-3.11-13)
1.      Leitung mi khempeuh aw,
Topa tungah la thak khat sa un.
Topa tungah la sa un!
Topa tungah la sa unla,
ama min phat un.
Dawng tawina:
Tu ni-in hong gumpa khat eite adingin hong suak hi;
amah in Ch
ristu Topa ahi hi.
2.      Vantung mite kipak hen la,
leit
ung lungdam hen.
Tuipi leh a sung a omte khempeuh
a
wng ta uh hen. (D.)
3.      Lo lai leh a sung a om khempeuh nuamindiang ta uh hen.
Gamlak a sing om khempeuh in
Topa mai-ah lungdamin la sa hi.
Bang hang hiam cih leh amah hong pai ta hi;
leitung mite thu a khen dingin hong pai
ta hi. (D.)
4.      Amah in thuman tawh leitung ukin
mite thu ahi bangin khen ding hi. (D.)

Lai Siangtho Nihna:
Titus tunga Paul' laikhak sung pan
simna a
hi hi. (Tit. 2, 11-14)
Bang hang hiam cih leh mi khempeuh in
hotkhiatna a ngah theihna dingun
Pasian in ama hehpihna lak khin zo hi.
Eite in i lamet a lian Pasian leh
eite hong hon Jesu Christu a vangliatna
hong kilatkik ding hun ngaki
n
i om lai takin i biakna tawh a kituak lo thute leh
leitung nate deihna phiatin,
lungsim hi hithiatin omin, thutangin,
hih leitungah Pasian' deihna bangin
i nuntakna dingin tua hehpihna thu in
eite hong hilh hi
.
I mawhna khempeuh panin
hong honkhia ding leh ama neih tuam dingin
mi siangtho in a hong bawlna dingin
Jesu amahmah hong kipumpiak a, eite pen
gamtat hoih gamtat ding a lawp mahmah ihi hi.
Hih in Pasian' Kammal ahi hi.

Alleluia: (Lk. 2,10-11)
Alleluia, alleluia!
Mi khempeuh a lungdamsak ding
thu th
ak khat ka hong puak hi.
Tu ni-in note a hong honkhia ding
Christu Tapa
.hong suak hi.
Alleluia!

Lungdamna Lai Siangtho:
Luke gelh Lungdamna Lai Siangtho sung pan
simna ahi hi
. (Lk. 2, 1-14)
Tua hun lai takin gam tampi a uk
Caesar Augustus in ama ukna gam sung mi
a phazah a kitheihna dingin mi khempeuh
min sazian a lakna dingin thu a pia hi.
Quirinus in Syria gam a uk sawn hun lai takin
hih bangin mi phazah kisimna thu hong piang hi.
Tua ahih manin amau' khua ciatah min pia dingin
mi khempeuh a pai uh hi.
Joseph zong David' suante khat ahih manin
Galilee gam sung Nazareth
khua panin David' suahna
khua ahi Judea gam Bethlehem khua-ah a pai hi.
Tua bangin min sazian kikhumsak dingin
a pai ciangin tenpih dingin zuthawl a piaksa
a lawmn
u Maria tawh a pai khawm uh hi.
A lawmnu nau paai hi a, Bethlehem khua-ah
a tam sungun a nau suah ding hun hong tung hi.
Zin tunna ding mun dang khempeuh mi dim
khin ta ahih
manin gan bukah tung uh a,
a taciil ahi, ta pasal khat nei-in
puan tawh tunin gan
annekna kuang sungah a sial hi.
Tua hun lai takin
gamlakah a tuuhonte a giahpih
tuuci
ng pawl khat a om uh hi.
Amaute kiangah Topa' vantung mi khat
ho
ng kilang a, Topa'
minthanna in amaute
hong tan ahih manin a lau rnahrnah uh hi.
Ahi zongin vantung mi-in, "Lau kei un.
Mi khempeuh a lungdamsak ding thu thak khat
ka
hong puak hi.
Tu ni-in David khuapi sungah
note a hong Honkhia ding
Christu Topa a suak hi.
Amah na theihna ding uh a
lim in hih bang hi ding hi:
Puan tawh kitun naungek khat,
g
an annekna kuang sungah a kisial
n
a mu ding uh hi," a ci hi.
Tua khit phetin tua
vantung mi tawh vantung
mihonpit
e thakhatin hong omin,
Pa
sian phatna la sa uh a,
"Van a sang belna-ah a om Pasian
a min thang hen la,
ama pahtak leitung mite
tung
ah kilemna om ta hen,"
a ci uh hi.
Hin in Topa' Lungdamna Lai Siangtho ahi hi.

HILHCIANNA:
Thuhilh siapa theih ding:
- Hih hilhcianna pen "Zankim Missa" sunga kisim Lai Siangthote ading hilhcianna ahi
hi. "Zingsang tuung" Missa leh "Zingsang Missa" a kisim Lai Siangtho hilhciannate
pen Pasian' Kammal "B" kum leh "C" kumte sungah na mu ding hi.
- Hih hilhcianna a tawpna-ah hong kipia ciapteh ding thu zong na sim in. Tua lai-ah
bang hangin hih pawi ni-in Missa thum vei kibawl a, Lai Siangtho simna zong thum
vei a tuamin kibawl ahi hiam, cih na thei ding hi.

Kong it thuzui ute naute aw,
Note khempeuh tungab Lungdambawlna thupha hong tung ta hen.!
- Tu ni-in hih kinohsetna tam veipi i zang hi. Khat leh khat kinohsetin
i lungdamna pen i lawmte tungah hawm nuam ihih ciangin "Jesu
suah Lungdambawlna nang tungah hong tung ta hen" ci-in
kinohsetna i nei hi.
- Hih bangin mi dangte i nohset ciangin bang deihna lungsim nei ihi
hiam? Christian thuzui lote in khat leh khat a pawi uh hong tun
ciangin a kinohsetna uh sangin eite khat leh khat hih pawi sungah i
kinohsetna in a khiatna thuk zaw hi, cih i thei hi.
Biakna dangte, Christian a hilote in amau pawi-ah khat leh khat a
ki
nohset uh ciangin a kicih nopna uh hih bang ahi hi:
Hih Pawi pen no innkuanpih na u na nau, na lawm na gua/te tawh
nuam takin mang in la, nek leh dawn, la sak khuang tumna leh
ciamnuih gua
lnopna tampi nei ta in!
- Jesu' suah Lungdamna Pawi-ah i kinohset ciangin a tunga i
sanggamte kinohsetna sangin a khiatna a thuk zawin i ngaihsut ding
thupi hi.
Tu ni a Christu in leitung a hong puak lungnopna leh kilemna ngah ta
in; amah in Bethlehem khua-ah hong suah mah bangin na lungsim
sungah hong suak ta hen!
Hih bang lungsim i neih ding a thupi mahmah ahih hangin a
dang
dang ciamnuih gualnop bawlna, i lawm i gualte tawh kipawl
kh
opna, nek leh dawn a lim a al nekna leh zanvakin inn kimah pai
kawika
wi-in Lungdambawl thupha i va puaknate a mawkna hi, i
cihna hilo leu leu hi.
Bangbang hi ta se leh i ihlungsim sung a Christu hong piak kilemna
hangin i lungnopna pen i bulphuhpi pen ihisak ding hi; tua ahih kei
leh i lungnopnate pen a hawmpi bek hong suak ding hi.
1.      Lungdambawl pawi i cih in, sila suahna panin suahtakna
pa
wi, kidona panin kilemna pawi, khuazing sung panin
khuavak i ngahna pawi, dahna panin lungnopna i ngahna pawi
ahi hi
:
- Lai Siangtho masa sung a i sim pen Isaiah in a gelh ciangin
ama hun lai a piang a mulkimh
uai mahmah khat phawk kawmin a
gelh ahi hi:
Israel mite' galte in sak lam gam ahi, Galilee gam hong sim gawp hi.
A k
huate uh haltumin, a lote uh suksiatsak gawp uh hi. Tua bek hi
loin amaute lakah tampi sila-in ma
nin ciahpih uh hi.
Tua hun lai a sila a kirnante thuak gimna pen a dahhuai mahmah ahi
hi. Galkapte in mihingte thum bang li bang khih khawm uh hi. A
liangko uh ciang mam khat tawh zomin hencip uh hi
. Bawng nih lo i
khawhsak cian
gin a ngawngtegel uh sing khat tawh i zop tawh a
k
ibang lian ahi hi.
A liangko uh a zom ciang mam pen a ngawng uh leh a khut uh tawh
a he
ncip lai uh hi. Tua bangin ni tampi ni sa lakah paipih uh a, an
tawmtawm bek pia uh a, zanin a khawl uh ciangin zong tua bangmah
in hencip khawmin khawlsak uh hi.
- Zankim lai takin Isaiah. in thakhatin a lamdangrnahmah na khat"
hong mu hi. A vanglian mahmah mi khat hong pai-in thongkia mite
ki
henna khau hong at tat hi. A kikhih khopna uh ciang mam zong
ho
ng atnen gawp hi. Tua mite sila in a man galkapte' galhiam
      khempeuh, a puan khempeuh uh leh a khedapte uh nangawn mun
khatah kaikhawmin mei tawh haltum hi.
Thongkia khempeuh kikhahkhia ding a, galhiam khempeuh kisusia
ding
a, .kidona om nawn lo ding hi; khuamial in khuavak hong suak
ding
a, dahna in lungnopna hong suak ding a, a tawntungin hong
nua
m ding hi.
- Leitung a om galkapte khempeuh a zo gawppa, silate
khempeuh a suaktasakpa, leitung buppi-ah kilemna hong
puakpa ahi, hihzah takin-vangliatna tawh hong paipa in kua hi
pe
uhmah hiam?
Tua mipa in pasalno, naungek suak tuung khat ahi hi! Lamdang
hilo ahiam,?
Amah koi pan hong pal hi a, koi lai-ah kimu thei ding ahi hiam ?
Hih thudotna i dawn theihna dingin tu ni Lungdamna Lai, Siangtho
sung zong dih ni.
2.       Pasian in ama hong kiciamnate ' a lam dang pipi-in hong
tangtungsak hi:
-          Lungdamna Lai Siangtho sunga a kician taka a kigen thute i muh
ciangin lamdang i sa phial hi :
a)      Tua lai-ah mi kisimna a omna thu hong gen hi :
-Kurn sawm simin India gamah zong kisimna ahi, gambup mi
phazah ciaptehna ki bawl hi
. Kumpi nasem mi liante in khua khat
pan khua khatah yak k
awikawi-in thu tuamtuam dongin innkuan
kirnah a pai uh hi. Innkuan sunga mi phazah hoih taki
n ciamteh
uhhi.
b)      Lungdamna Lai Siangtho sungah nupa kop Maria leh
Joseph-te' thu zong hong gen hi. Amaute nupa zong Naizareth
khua panin a pianna khua uh ahi, Bethlehem khua ah hong pai
uh hi. Tua hun pen hun hamsat hun hi a, mi khempeuh khe tawh
pai kul hi.
Nau suah ding hun hong tun ciangin nupi khat adingin
khualzinna pen hamsa semsem d
ing hi.
c)      Bethlehem khua hong tun ciangin Maria in a nau suah ding hun
hong tung ahih manin tapa khat hong suak hi. Amaute nupa in
tunna ding inn ngah lo ahih manin gan buk sungah hong tungin
tua lai-ah hong suak hi, ci-in Lungdamna Lai Siangtho sungah i
sirn hi.
- Na lungsim sungah hih thu na thei nuam kha ding hi: Bang hangin
Lungdamna . Lai Siangtho sungah mi kisimna thu, Maria leh
Joseph-te' khualzinna thu leh Jesu' suahna thu hih zah takin a kitelin
hong kigen ahi hiam? Lungdamna Lai Siangtho sungah tangthu leh
Gam thu hong sinsak nuam ahi hiam?
Hilo hi, Lungdamna Lai Siangtho sungah bang hun in bang thu
piang a,
bang hangin piang a, bangci pian ahi hiam, cih tangthu
leh Nazareth khua leh Bethlehem khuate koi lai-ah om ahi hi am,
g
am lim sungah koi munah kimu thei hi, cih thute hong hilh gam thu
zo
ng hilo hi.
A beisa kum za sagih hun sung a Isaiah i hong gen zelzel thute tu in
hon
g tangtung ta a, tua in bawng an kuang sung a a kisial Maria' tapa
thu
'ahi hi. Pasian in hong kiciamna thute pen dam tak leh vangliatna
tawh hong tangtungsak hi, cih thu pen Lungdamna Lai Siangtho in
hong gen nuam hi zaw hi.
"Note adingin hong Gumpa khat hong suak zo hi," (Lk. 2, 11) ci-in
vantung mite in tuucingte kiangah a gen thute pen Isaiah in "Eite
adingin naupang khat hong suak zo hi"
(Is. 9, 5) a cih tawh hong
kizom ahi hi. Isaiah leh Lungdamna Lai Siangtho in tua hong suak
naungek pen David' suan hi ding hi, ci-in hong gentuak uh hi.
3.      Thongkiate suaktasak ding, mi a simmawhte zo gawp ding, leitung
buppi-ah kilemna hong pia ding mipa, ci a Isaiah in bong gen m
ipa
pen tu a hong suak naungek ahi takpi ding hiam?
- Amah in tuapa hi mah hi, Lai Siangtho sungah amah a kigenna
minte leh ama nasepnate pen kituak mahmah hi:
v  Lungdamna Lai Siangtho sungah ama thu hih bangin kigen hi :
"Amah in tapa khat hong nei ding a,
tua tapa in ama mite a mawhna uh pan in
honkhia ding ahih manin ama min dingin
Jesu na phuak ding hi
." (Mt. 1, 21)
v  Tu ni Lai Siangtho masa sungah Isaiah in ama min dingin a
nasepna tawh kituakin min tampi v
awh hi; tuate in:
- Lamdang-thulakpa: a cih nopna in Amah in mi khempeuh pilvang
takin gupkhiatna lampi-ah puak ding hi. Tua bek hi loin a
thukhenna-ah Solomon kumpipa sangin pil zaw ding hi.
- Vanglian Pasian: amah in vanglian mahmah ding ahih manin
leitung vangliatnate in amah zo ngei lo ding hi
.
- Tawntung Pa: amah in a tate in bangmah a theih ma-in amaute a it
Pa ahi hi; ama hong itna lian lua ahih manin bangzah takin i gitloh
hangin ama hong itna bei ngei tuan lo hi.
- Kilemna Kumpipa: amah in eite tungah hehpihna tampi tak hong
pia a, tua hehpihna khempeuh pen ama hong piak a lian
penpen hehpihna ahi, KI
LEMNA sungah kihei khin hi.
Hih lai-ah hilhcian ding khat kisarn hi: hoih takin theih sawm in:
Den diak a i gen sila a kiman mite pen kisuaktasak hi, cih thu
tangthu sungah i sim kha kei hi; amaute a gam u
h-ah ciah ngei lo kha
ding hi
.
Pasian' lam lahna tawh Isaiah in tua a hehpihhuai, sila dingin a
kimanmite pen mawhna bawlna tawh dawi mangpa' sila a suak mite
khempeuh tawh kibang hi, a ci nuam ahi hi.
Isaiah hong gen naungek in nakpi tak a lian vangliatna tawh hong pai
ding a, si1a a k
iman minam khat bek a gum ding hi loin, mite
khempe
uh a gum dingin hong pai ding hi.

Amahong paina in ngimna hih bang a nei hi:
v  mihingte' gallian pen pen ahi, dawi mangpa kiang panin mihingte
s
uahtakna a pia dingin hong pai hi.
v  mihingte dawi mangpa' sila a suaksak mawhna pan mihingte a
honkhia dingin hong pai hi.
v  mihingte in Pasian kiang paina lampi a muh theihna dingun
khuavak a lak dingin hong pai hi.
v  Pasian neih lungnopna leh kilemna pen mihingte lungsim sungah
a pia dingin hong pai hi.
Hih nasep pen nasep thu neu hilo hi. Hih nasep a zawhna dingin
Pasion' pilna leh vangliatna kisam hi. Maria'tapa ahi, Jesu pen
bawng annekna kuang sungah i mun ciangin a thazawm mahmah
tawh kibang napi, mihing khempeuhte a gumkhia dingin hong pai ahi
gige hi.
4.      Jesu hong suah tuung mahin kipanin gupkhlatna nasep hong sem
a, tuucingte tungah hong kipan hi:
- Jesu' hun lai a tuucingte in minpha ngah lo uh hi. Amaute in a
tawntungin gampalakah om den uh a, biakna tawh kisai-in Pasian
thu lah thei loin Nipini kikhop cihte zong mang ngei vet lo uh hi.
Moses' thukham cihte zong thei lo uh a, zong zui ngei lo uh hi.
Amaute pen gutate bangin kingaihsun uh a, zong hi takpi thei
zel uh hi.
Hih mite lakah Jesu in nasep hong kipan hi; a suah tuung mahin
hong kipan hi
. Amah in amaute bang pia ahi hiam?

v  Amah in amaute kiangah khuavak pia masa pen hi. Tua khuavak
in amaute
' lungsim taan a, vantung mite hong thu tangko pen a
theih
na ding uh leh a sanna dingun huh hi.
"Topa' minthanna in amaute kimah hong taang hi." (Lk. 2, 10)
Amaute kim a taang khuavak sangin a lungsim sung uh a om
khuavak in
taang pha zaw hi.
v  Jesu in amaute lungdamna pia hi: Amaute in amaute sung a
hong piang vat thu theikhia zo lo uh hi; a nuntak sungun hih bang
lungnopn
a ngah ngei lo uh hi.
"Note lungdamna ding thu thak khat kong puak hi." (Lk. 2, 10)
v  Jesu in tuucingte tungah kilemna pia hi:
"Pasian pahtak leitung mite tungah kilemna om ta hen" (Lk. 2, 14)

A cih nopna in, note tungah kilemna hong tung ta hen bang hang
hiarn ci
h leh mihingte in note hong neu et uh hangin Pasian in
no
te nakpi takin hong it hi.
-Pasian in tuucingte kiang panin na khat peuh a ngen hiam?
Ngen mah hi. Amah in amaute kiang panin UPNA a ngen hi;
tuucingte in upna a neih uh leha neih loh uh a ze-etna dingin Pasian
in amaute kiangah a sep ding uh na khat pia hi:
''Amah na theihna ding uh a lim in hih bang hi ding hi: puan tawh
kitun naungek khat, gan annekna kuang sungah a kisial na mu ding uh
hi." (Lk.
2, 12)
- Tua ciangin vantung mi mang hi; khuavak zong hong mangin khua
hong zingkik ta hi. Tuucingte in vantung mi kiangah, "Vantung mi
aw, hong ngak lai dih in, paikhia nai kei in; naungek omna
-ah ka
tunna dingun lam hong hilh lai in," ci le-uh kilawm mahmah hi.
Bangci bangin gan annekna kuang sunga a suak naungek in Leitung
khempeuh hong Gumpa' lim hi thei ding ahi hiam? Bawng annekna
kuang sungah a suak naungek in zawng pha mahmah hi, cih loh
buang bang thu dang lim lak ding ahi hiam ?
- Tuucingte in bangmah peuhmah uplahna nei loin nialna zong nei
loin um pah uh hi:
''Amaute nawh pai mahmah uh a,
Maria leh Joseph te gan annekna kuang sungah
a kisial naungek a mu pan uh hi." (Lk. 2, 16)
- Amaute in Pasian um uh ahih ciangin amah in a gupkhiatna dingin
nasep ki
pan pah hi. Amaute in a tuute kiang uh-ah paikik uh a,
hamsa takpi
-in 'a nuntak kivakna uh nasep mah hong semkik uh hi.
Ahi zongin amaute n
untakzia leh a ngaihsutnate uh hong kilamdang
ta hi. Lungdambawl Jesu' suahna in amaute adingin gupkhiatna a
ng
ah kipatna uh hong suak hi...!
Hih bangin kamsangpa Isaiah hong genkholhna thu pen tuucingte
sungah hong tangtung hi; mihing tul za tampite sungah zong hong
tangtung hi. Mi khempe
uh tungah Pasian in mawhna panin
suahtakna, khuavak, lungdamna leh kilemna hong pia nuam hi.
5.      Gan an kuang sunga om Jesu pen Pasian in eite hong piak letsong
ahi hi:
Hih hilhcianna a sau khin ahih hangin Lai Siangtho nihna sung a
Paul in h
ong suak hong Gumpa tawh kisai thu, a nungzui Titus
tung
a a khak lai i gen kei leh hong kicing thei lo ding hi.
Amah in Jesu hong suah ciangin "Pasian in ama hehpihna eite
tungah a hong lak ahi hi. (Tit 2, 11) Tawm vei khit ciangin Paul in a
genna-ah Jesu hong paina tawh Pasian in eite tungah hong itna leh a
migit
na a hong lak hi," ci hi. (Tit. 3, 4)

Jesu hong suahna tawh eite adingin a hong puak kha tawn kisai
hauhna pen mihing kam tawh kigen thei lo ahih manin Paul in
Pasian' hong itna lian lua sa ahih manin gen thei vet loin cimawh
liang hi. Jesu pen Pasian in eite tunga hong piak let song ahi a, ama
sungah i deih khempeuh letsong om hi. Pasian in eite tungah
bangzah in hoihin, hong hehpih thei-in hong cingh ahi hiam cih pen
a Tapa hong piakna panin i thei thei hi.

- Hih alamdang mahmah letsong hong piak khit ciangin Pasian in eite
kiang panin nget hong nei hiam ?
Hong ngen mah hi; hong ngetna pen Paul in hih bangin na gel hi:
v  "Pasian kiangah hong tunpih thei lo ding nasepna khempeuh
phiat in." (Tit. 2, 12)
v  "Gamtat hoih gamtat ding lobuang bangmah dang sem nuam kei .
in. (Tit. 2, 14)
Paul hong hilhna thute hoih takin zuih sawm ni. Tua hi leh hih
Lungdambawlna pawi pen gupkhiatna i ngah kipatna leh nuntak
kipatkik thakna hong suak ding hi.'Bang hang hiam cih leh
gupkhiatna nasepna in eite sungah sau veipi pekin hong kipan zo hi.

Thukhupna:
1.      Kamsangte in mawhna panin eite hong suaktasak ding a,
khuavak lungnopna leh kilemna hong puak ding Hong Gumpa
khat hong pai ding hi, ei-in hong genkhol uh hi.
2.      Pasian in kamsangte tungtawnin hong kiciamna pen dai tak leh
vangliatna tawh hong tangtungsak hi; Bethlehem khua-ah Jesu
h
ong suah ciangin hong tangtungsak taktak ahi hi.
3.      Jesu hong suah ciangin ama hun a mi zawng penpen ahi,
tuucingte tungah gupkhiatna nasep hong kipan pah hi. Tuucingte
a
dingin Jesu hong suahna in amaute gupkhiatna kipat ni ahi hi.
4.      Eite adingin zong tua mah bang ahi hi; tu a hong tung ding
Lungdamna Pawi pen eite kigupkhiatna nasepna a
kip
atkikna hong hi ta hen.
5.      Jesu in tuucingte kiang panin Upna ngen hi: eite kiang panin
z
ong hong ngen hi, eite in ama sunga i upna pen hih bangin i lak
ding hi:
v  Pasian kiangah hong paipih lo ding nasepna khempeuh i nusia
phot ding hi.
v  a tawntungin nasep hoih sep ding bek tup leh sawmin i nei
ding hi.
Ni khat ni ciangin gupkhiatna nasepna hong picing ding a, tua ni
d
angin mihing khat kha a gup khiat theihna dingin Jesu in
bangzah takin nasemin, a vangliatna hong lak hiam, cih i thei pa
n
ding hi.
Jesu in eite hong gupna dingin bangzah takin na hong sem khin a
mai lam ciangin zong hong sem lai ding ahi hiam, cih ka ngaihsut
ciangin ka lung a dam manin khat vei kong nohsetkik ding hi:
"Jesu hong suah Lungdambawlna thupha note tungah hong
tung ta hen."
Jesu Christu tungah phatna om ta hen.

Mipi' Thungetna:
Makaipa:
Eite hong gum dingin a Tapa hong sawl i Pa Pasiankiangah thungen ciat ni:
1.      A lian bel Siampipa, i Siadawpa, phungyite, nungak siangtho, tangval
siangt
hote leh thuhilh siate in amaute' nuntak siangthona tawh Pasian'
hoihna
leh hong hehpihnate a uk sung thuzui mite tungah a lah theihna
dingun, Topa tungah thungen ciat ni.
Mipi:Topa aw, ka thungetna uh hong ngai tan.
2.      Ei khua sung thuzuite in i kim i pam a om thuzui nai lo mite pen vantung
mite mah bangin hong Gumpa kiangah i
puak theihna dingin, Topatungah
thungen ciat ni.
Mipi: Topa aw,. ka thungetna uh hong ngai tan.
3.      Eite khat ciat in Lungdambawl sungin khat leh khat i kilem theihna ding leh
mawhna pan i siangtho theihna d
ingin, Topa tungah thungen ciat ni:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uh hong ngai tan.
4.      Christian thuzui khempeuhte in Pasian kiangah i paina ding hong huh thei lo
nate khe
mpeuh in kimanna nei lo hi, cih thei-in Pasian hong piak lungnopna
leh kile
mnate a manphatna a theihna dingun, Topa tungah thungen ciat ni:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uh hong ngai tan.
5.      Mi khernpeuhte in hong Gum Topa hong itna leh a vangliatna thei-in ama
hong p
uak gupkhiatna a san theihna dingun, Topa tungah thungen ciat ni:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uh hong ngai tan.
Pa aw, na Tapa kote hong gum dingin nong sawl manin nakpi takin ka lung uh
a dam
hi. Hih leitung ka nuntak sung uh leh a tawntungin amah pen kote'
khuavak, lu
ngnopna, leh kilemna hong suaksak ta in. Amah in a tawntungin
n
ungta in a uk hi. - Amen.

Let song Vanpiakte Tungah Thungetna:
Pa aw,
Kote ki gupkhiat na ni ahihih lungdambawl
pawini-in kongpiak uh
Letsongte hong sang in.
Nangma nong piak na Tapa Jesu ka San theihna dingun
hih kong piak uh letsongte in hong huh ta hen.
Amah in a tawntungin nungta-in a uk hi. - Amen.

Pa Pasian Phatna La:
Pa aw, nangmah in vangliatna khempeuh tawh a kicing,
a nungta tawntung Pasian na hi a,
kote' Topa Jesu Christu suangin
a tawntungin mun khempeuhah lungdam kong
thuh ding uh a ki
lawm mahmah ahi hi.
Tu ni-in kote nong itna pen naungek bangin
hong suak na Tapa sungah ka mu uh a,
nakpi takin ka lung uh a dam hi
.
Amah in nangmah bangin a tawntungin a nungta hi a,
leitung pian ma peki
n na Tapa mah ahi hi.
Ama vangliatna in nangma vangliatna hi a,
nangm.a minthanna in ama minthanna ahi hi,
ahi zongin amah in kote mah bangin mihingin
hong suakin zawngkhal takin hong suak hi.
Amah in koltanna sung a om mi khernpeuh gumkhia-in
vantung gam sungah
hong sam dingin hong pai a,
mihingte leh na khempeu
h a thak hong suaksak hi.
Vantungah vantung mite tawh a kibangin
a bei thei lo phatna la sa-in nangmah
kong phat khawm uh hi:
Vanglian Topa Pasian in siangtho hi, siangtho hi, siangtho hi.

Siangtho Pumpi La:
Leitung mun khempeuhah Pasian hong gupna
van
gliatna kimu khin ta hi.

Siangtho Pumpi San Khit Thungetna:
Pa aw,
kote hong Gumpa hong suahna hangin ka nuam uh hi:
tu a kong piak uh Siangtho Pumpi biakpiakna in
kote sungah ama hong gupna hong kicingsak ta hen.
Amah in nan
g tawh a tawntungin a nungta hi. - Amen.

Hilhcianna khat:
Jesu suah Lungdambawl Pawi in bang hangin Lai Siangtho simna kop thum
kinei ahi hiam?
Nipini leh Pawinite in Pawlpi in Lai Siangtho thum vei sim dingin hong
geelsak hi
. Missa khat vei sangin a tam zaw a kibawlleh zong Lai.Siangtho
mun thum mah a kiba
ngin kisimkik teekteek hi. Ahi zongin Lungdambawl
Pawi a kisi
m Lai Siangtho kop thumte bang hangin kilamdang ahi hiarn?
- Tu hun ciangin kizopna leh khual zinna baih ahih ciangin leitung mun
tuamtuam panin mi hong pai khawmin mi tul za tampite in Bethlehem
khua-ah Lungdambawl pawi mang dingin hong pai uh hi.
Ni dang lai-in gamlapi gam panin thuzuite hong pai lo uh hi. Jerusalem leh a
kim nai a om gamte panin C
hristian thuzuite hong kikaikhawm uh a,
Lungdambawl pansikni ahi, December ni 24 ni zan thapai-in thungen dingin
Jes
u' suahna mun teekteekah hong kikhawm uh hi.

Ni khat ni ciangin Bethlehem khua-ah pai khuan na ngah leh tua khua-ah
biakinn a gol. pian khat na mu ding hi. Tua biakinnpi sung mahah biakinn
neu khat om a, tua biakinn neu sual tungah hih bangin a kigelh lai na mu
ding hi:
"HIH LAI-AH THU IN MIHING HONG SUAK HI."
Tua lai-ah Jesu pen Maria sung panin hong suak hi. Tang lai mite teci panna
mah bangin tua biakinn neu pen Jesu suahna bawngbuk mun linlianah a
k
ilam hi a, Jesu a suah ding ciangin Maria leh Joseph-te in tua lai zin tunna
in hong nei uh hi
- Kikhopna a thupi pen zan kim lai takin kinei a, Zan kim a Missa a kibawlna
leh kikhopna a kineih pen Jesu in zong zan kim lian mahin hong suak hi, cih
t
ang lai mite teci panna panin i theihna hang ahi hi. Missa a ngaih zawh uh
ciangin thuzuite in a zan a zanin Jerusalem khuapi zuanin khe tawh a ciah uh
h
i. Jerusalem a tun uh ciangin khuavak milmial pan ahih manin tua lai-ah
zingsang Missa biakna nei leu leu uh hi. Tua pen zingsang tuung Missa ahi hi.
- Zing sang tuung Missa khit ciangin vai ham sang khawngin Bethlehem
khu
a-ah a zan ni-in a pai zo lote adingin Missa biakna khat vei kibawl
leuleu hi.
- Hih bang teng tawh Missa thum vei kibawl hi:
v  Zan kim Missa,
v  Zingsang tuung Missa,
v   Zingsang Missa (a zekai zaw deuh) ci-in Jesu' suahna Lungdambawl
pawi adingin Missa thum vei kibawl hi. Hih Missate adingin Lai
Siangtho simna a tuam ciat kisim hi. Pawlpi in hih Lai Siangtho
tuamtuamte sirnna hangin thuzuite in leitung mihingte' tangthu sunga
a thupi penpen ahi, JESU CHRISTU HONG SUAHNA THU i theih tel
theih semsemna ding a deihna hi kha ding hi.
Hih Lai Siangthote hilhcianna pen Pasian' Kammal bu thumte sungah hong
k
ipia hi. Zan kim Missa a kisim Lai Siangtho pen A. Kum (Bu khatna
sungah) hong kihilh a, zingsang tuung Missa sunga kisim Lai Siangtho
hilhcianna pen B. Kum (Bu nihna) sungah hong kihilhin, Zingsang Missa
a
dingin C. Kum (Bu thumna) sungah hong kihilh hi.
Ei mihingte hong gupkhiatna dingin mihing hong suak Pasian' hong' itna
pen bangzah takin i hilh hangi
n kicing takin i hilh cian zo ngei kei ding hi.