A-6.INNKUAN SIANGTHOTE' PAWl
Sungtum La:
Tuucingte in nawh pai mahmah uh a,
Bethlehem khua-ah Maria, Joseph leh
gan annekna kuang sungah a kisial
nanungek a mu pah uh hi.
Bethlehem khua-ah Maria, Joseph leh
gan annekna kuang sungah a kisial
nanungek a mu pah uh hi.
Kipat Thnngetna: '
I innkuan sung ciatah kilemna a omna dingin thungen ciat
ni :
Paaw,
Innkuan Siangthote mah bangin
ki-itna tawh kilem diamdiamin
ki-itna tawh kilem diamdiamin
ka nuntak theihna dingun hong huh in la,
nangma inn ahi, nuntak tawntungna gamah
kote zong hong la in:
nangma inn ahi, nuntak tawntungna gamah
kote zong hong la in:
tua lai-ah lungnopna leh kilemna a tawntungin
ka ngah ding uh hi.
ka ngah ding uh hi.
Hih kong ngetna uh nong piakna dingin
kote' Topa Jesu Christu suangin kong ngen uh hi :
amah in nang leh Kha Siangtho tawh
amah in nang leh Kha Siangtho tawh
Pasian k.hat suakin a tawntungin
nungta-in a uk hi. - Amen.
Lai Siangtho Masa:
Ecclesiasticus Lai Siangtho sung pan simna
ahi hi: (Si. 3, 2-6. 12-14)
ahi hi: (Si. 3, 2-6. 12-14)
Topa in a pa pen a tate sungah zahtakin,
a nu' thuneihnate pen a tapate tungah a kipsak hi.
A pa a zahtak mi in
ama mawhna dan a lohloh hi a,
a nu a zahtak mi in sum leh pai,
a nu a zahtak mi in sum leh pai,
neih leh lamh a kholkhol tawh kibang hi.
A pa a zahtak mi in ama sung a piang
a tate tawh nuam sa khawm ding a,
thu a nget ni-in a nget
bangbang ngah ding hi.
A pa a zahtak mi a nuntakna sau ding a,
a nu a lungnuamsak mi in
a nu a lungnuamsak mi in
Pasian' thu a mang ahi hi.
Ka ta aw, na pa a teek ciangin vak in la,
ama nuntak sungin khasiasak kei in.
ama nuntak sungin khasiasak kei in.
A ngaihsutna a lungsim hong bei ciangin
hehpihna tawh kern in la,
hehpihna tawh kern in la,
na cidam a, na thahat lai takin
amah simmawh bawl kei in.
Bang hang hiam cih leh
a pa tunga a thusiam mi pen
cikmah hunin kimangngilh ngei lo ding a,
ama thusiamna in mawhna dan lohna hong suak ding hi.
Hih in Pasian' Kammal ahi hi.
Salan La Kidawnna: (La. 128, 1-5)
1. Topa zahtakin ama thu a zui mi khempeuh
thupha ngah mi ahi hi.
thupha ngah mi ahi hi.
Na khut tawh na sep thaman na ne ding a,
na lungdamin na ma vang ding hi.
na lungdamin na ma vang ding hi.
Dawng tawina:
Topa zahtakin ama thu a zui mi khempeuh
thupha ngah mi ahi hi!
thupha ngah mi ahi hi!
2. Nangma inn sungah na zi,
a gah pha mahmah leenggui tawh kibang ding a,
na sabuai kim-ah a tu na tate,
na sabuai kim-ah a tu na tate,
olive no dawng hilhhelh tawh kibang ding uh hi. (D.)
3. En un, Topa a zahtak mi,
tua bangin thupha kipia ding hi.
Topa in Zion panin nang thupha hong pia hen la,
na nuntak sung tawntung Jerusalem' nopsakna
mu ta in. (D.)
na nuntak sung tawntung Jerusalem' nopsakna
mu ta in. (D.)
Lai Siangtho Nihna:
Colossae khua thuzuite tungah Ms. Paul' laikhak sung pan
simna ahi hi: (Cor: 3, 12-21)
simna ahi hi: (Cor: 3, 12-21)
Pasian in note hong itin, hong teelin,
ama mi siangthote hi khin na hih manun
note pen hehpihna nei-in,
ama mi siangthote hi khin na hih manun
note pen hehpihna nei-in,
migi-in, kiniamkhiatin, dikin,
na lungduai ding uh ahi hi.
Note lakah khat leh khat a kilungkim lo
na om uh ciangin,
na om uh ciangin,
khat leh khat na mawhna uh kimaisakin
na kihuh ciat un.
na kihuh ciat un.
Tapa in note' mawhna hong maisak bangin
note zong khat leh khat na mawhna uh
note zong khat leh khat na mawhna uh
na kimaisak ding uh hi.
Hihte khempeuh ban-ah,
mi khempeuh kilem takin a hong khawmsak thei
ahi, ki-itna na bulphuh un.
ahi, ki-itna na bulphuh un.
Note pum khat suakin a lungdam khawm dingin
Pasian in a hong sap ahih mah bangin,
Pasian in a hong sap ahih mah bangin,
Christu hong piak: kilemna in
note' lungsim hong uk ta hen la,
lungdamin om ta un.
Christu' thu acing takin
note' lungsimah hong om hen la,
pilna tawh khat leh khat thu kihilhin na kitaai un.
Pasian tungah lungdarn kohna-in
Thuciam lui sunga late, la thakte leh
biakna late na sa un.
Na kampauna, na gamtatna khempeuh uh-ah,
Tapa Jesu hangin Pa Pasian tungah
lungdam kohna in, Jesu' min pau lamin
na hih ding uh hi.
Zite aw, Christiante gamtat dingin
a kilawrn ahih mah bangin
a kilawrn ahih mah bangin
na pasalte uh thu na mang un.
Pasalte aw, na zite uh it un la,
amaute tungah ngongtat kei un.
amaute tungah ngongtat kei un.
Tate aw, pate' thu man tawntung ding pen
na Christian nasep uh ahi hi.
na Christian nasep uh ahi hi.
Tua bang thumanna in Pasian lungdamsak hi.
Pate aw, na tate un a thuak zawh loh
Pate aw, na tate un a thuak zawh loh
zah dong dingin thuhilhin taai niloh kei un.
Hih in Pasian Kammal ahi hi.
Alleluia: (Col. 3, 15-16)
Alleluia, alleluia!
Alleluia, alleluia!
Christu hong piak nopsakna in -,
note lungsim hong uk ta hen;
note lungsim hong uk ta hen;
Christu' thu cing takin note lungsimah hong om ta hen.
Alleluia!
Alleluia!
Lungdamna Lai Siangtho:
Matthew gelh Lungdamna Lai Siangtho sung pan
simna ahi hi: (Mt. 2, 13-15. 19-23)
simna ahi hi: (Mt. 2, 13-15. 19-23)
Tua mi pilte a ciah khit uh ciangin
Joseph' mang sungah Topa vantung mi khat hong kilang a,
"Kithawi-in naungek leh a nu,
"Kithawi-in naungek leh a nu,
Egypt gamah taipih in.
Paikhia-un ci-in kong genkik matengin
tua gamah va om un.
tua gamah va om un.
Herod in naungek thah dingin
hong zong ding hi," a ci hi.
hong zong ding hi," a ci hi.
Joseph zong kithawi pah a, /
Egypt gam zuan dingin naungek leh a nu tawh
zanpi mahin dingkhia uh a, Herod a sih
Egypt gam zuan dingin naungek leh a nu tawh
zanpi mahin dingkhia uh a, Herod a sih
hun ciang dong tua gamah a va om uh hi.
Kamsangpa tungtawnin Topa in, "Egypt gam
panin
ka Tapa kasamkhia hi," ci-in a genna thu
ka Tapa kasamkhia hi," ci-in a genna thu
a tunna dingin hih bangin a piang ahi hi.
Herod sih khit ciangin Egypt gam a om
Joseph kiangah Topa' vantung mi khat hong kilang a,
"Naupang a that nuamte si khin ahih ciangin
"Naupang a that nuamte si khin ahih ciangin
kithawi in la, naupang leh a nu tawh
Israel gamah ciah un," a ci hi.
Joseph zong kithawi-in naupang leh a nu tawh
Israel gamah a ciah uh hi.
Israel gamah a ciah uh hi.
Ahi zongin Archelaus in a pa Herod' za laihin
Judea gam uk mahin a omna thu a zak ciangin
tua gamah Joseph ciah ngam lo hi.
Judea gam uk mahin a omna thu a zak ciangin
tua gamah Joseph ciah ngam lo hi.
Tua ahih manin a mang sung mahah
a kihilhna bangin Galilee gam sungah lutin
Nazareth khua-ah a teng uh hi.
Nazareth khua-ah a teng uh hi.
Kamsangte in, "Amah pen Nazareth khua mi
kici ding hi," ci-in a genkholhna
kici ding hi," ci-in a genkholhna
a tunna dingin hih bangin a piang ahi hi.
Hih in Topa' Lungdamna Lai Siangtho ahi hi.
HILHCIANNA:
Thuhilh siapa theih ding:
Tu ni
a kisim Lai Siangtho khatna leh nihnate pen kum thum sung buppi' a kibang
ahi hi. Ahi zongin Lungdamna Lai Siangtho pen a kum a kumin kikhel hi.
ahi hi. Ahi zongin Lungdamna Lai Siangtho pen a kum a kumin kikhel hi.
- Kum khatna (A. Kum) sungin Egypt gamah a taina uh kisim hi. (Mt. 2, 13-15.
19-23)
19-23)
- Kum nihna (B. Kum) sungin Jesu Biakinnpi sungah a
ki-apna thu kisim hi. (Lk. 2,
'2240)
'2240)
- Kum thumna (c. Kum) sungin Jesu mangin Biakinnpi sungah a muhkikna uh kisim
hi. (Lk. 2, 41-52)
hi. (Lk. 2, 41-52)
Hih hilhciannate
khat peuhpeuh na deih bangin na zang thei ding hi.
Kong it thuzui ute naute aw,
1981 kum Christu kumpipa' pawi ni-in a lian bel Siampipa
Pope
John Paul II in Christian thuzui khempeuhte kiangah lai hong
khakin Pawlpi sung leh leitung buppi-ah innkuan nuntakzia a
thupina thu hong gen hi.
John Paul II in Christian thuzui khempeuhte kiangah lai hong
khakin Pawlpi sung leh leitung buppi-ah innkuan nuntakzia a
thupina thu hong gen hi.
Tu hun a innkuan omdan a muh ciangin Pope in a lungsim
sungah
vei mahmah ahih manin hih lai a hong khak ahi hi. Tua bang mahin
Pope Benedict XV in zong innkuan nuntakna thupi penpen sa ahih
manin hih pawi ni pen 1921 kumin hong phuankhia hi.
vei mahmah ahih manin hih lai a hong khak ahi hi. Tua bang mahin
Pope Benedict XV in zong innkuan nuntakna thupi penpen sa ahih
manin hih pawi ni pen 1921 kumin hong phuankhia hi.
Eite zong tua mah bangin ngimna i neih ding thupi hi: i theihsa mah
bangin tu hun innkuan pen ni dang tawh kibang nawn loin, nu leh
pate leh tate kipawlna tawm semsem hi. Innkuan kikhenthangin
kizau tat gawpin nute leh pate leh tate kipawl khopna om thei taktak
nawnlo hi.
bangin tu hun innkuan pen ni dang tawh kibang nawn loin, nu leh
pate leh tate kipawlna tawm semsem hi. Innkuan kikhenthangin
kizau tat gawpin nute leh pate leh tate kipawl khopna om thei taktak
nawnlo hi.
- Hih thu hangin bang hong piang ahi hiam?
Leitung nuntakna pen nakpi takin kikhel a,
gam sung khua neu
sungte nangawnah hih kikhelna hong tung hi:
sungte nangawnah hih kikhelna hong tung hi:
v A sawt nai lo zan mah diak hun lai-in, mite in khua sungah
suakin, khua sung mahah khangte-in, khua sung mahahnuntak
kivakna ding nasemin khua sung mahah a si uh hi. Khua kim
khua pam a mite tawh zong i kimu mengmeng kei hi. Bazar ni cih
bang nite bekin i kimu zeuhzeuh a, tua loin khua dangte tawh
zong i kimu sese kei hi.
suakin, khua sung mahah khangte-in, khua sung mahahnuntak
kivakna ding nasemin khua sung mahah a si uh hi. Khua kim
khua pam a mite tawh zong i kimu mengmeng kei hi. Bazar ni cih
bang nite bekin i kimu zeuhzeuh a, tua loin khua dangte tawh
zong i kimu sese kei hi.
v Tu hun ciangin hunte nakpi takin hong kikhel hi:
- Leitung a. thupiangte Radio-ah ni simin i za a T.V. sungah zong i
muhi.
muhi.
- Khualzin gamvahna tu hun ciangin baih mahmah a, ni dang a ni
nih ni thum i painate tu hun ciangin mawtaw tawh nai tawm vei
sungah i tung thei hi.
- I tate in sangkah dingin inn nusia-in khuapi lam va zuan uh hi. A
sangkah uh a man uh ciangin kumpi nasep sem dingin mun
sangkah uh a man uh ciangin kumpi nasep sem dingin mun
gamlapi-ah va pai lai uh hi. Innah sawtpi tak om lo uh ahih
ciangin hong ciah uh ciangin a omna lam pan a theih uh a hoih lo
nungsun teng hong puak lai uh hi. A hoih hong puak uh zong a
om tei sam hangin a hoih lo lam tam zaw pahpah nuam hi. Khua
neu sung a om khangnote in tu hun a gamtatdan leh
puansilhdante manlang takin zui thei pahpah bilbel uh hi.
ciangin hong ciah uh ciangin a omna lam pan a theih uh a hoih lo
nungsun teng hong puak lai uh hi. A hoih hong puak uh zong a
om tei sam hangin a hoih lo lam tam zaw pahpah nuam hi. Khua
neu sung a om khangnote in tu hun a gamtatdan leh
puansilhdante manlang takin zui thei pahpah bilbel uh hi.
Hihte in innkuan kizopna linglawngsak uh hi. Mai lam
ciangin
lamdang zaw lai ding hi. I tate zi nei pasal nei-in hong om ciangin
amau khangin lamdang semsem ding hi.
lamdang zaw lai ding hi. I tate zi nei pasal nei-in hong om ciangin
amau khangin lamdang semsem ding hi.
- Hih thu pen a kin huai mahmah thu khat ahih mah bangin i
innkuanpihte tu hun leh tu hun Christian nuntakdan tawh a kituakin
i pattah theihna dingin Nazareth khua innkuan siangthote ahi, Jesu,
Maria leh Joseph-te in hong huh thei ding
hi, ci-in Pawlpi in thei hi.
Innkuan siangthote in tu lai hun tawh a
kilamdang mahmah hunin
nungta uh hi. Ahi zongin amaute in Pasian' deihna bangin gamta den
uh a, amau gamtatdante pen i etteh ding ahi
hi. Amau hong lah
gamtat hoihnate pen hun khempeuhah hoih
tawntung ding a cikmah
hunin lui lua cih om ngei lo ding hi.
(Lai Siangtho masa tawh kisai hilhcianna pen B-Kum sungah kicing
takin hong kihilh na mu ding hi. Hih lai-ah Lai Siangtho nihna leh
Lungdamna Lai Siangtho i bulphuh ding hi).
takin hong kihilh na mu ding hi. Hih lai-ah Lai Siangtho nihna leh
Lungdamna Lai Siangtho i bulphuh ding hi).
1.
Angsung thutheihna in innkuan sung susia-in, ki-itna in innkuan
sung nuamsak hi:
sung nuamsak hi:
-Colossae thuzuite
tung a Paul' laikhakna sungah hun khempeuh a
kimang suak ding Christian innkuan siangtho suahna ding zuihding
lampite Paul in hong khunsak hi.
kimang suak ding Christian innkuan siangtho suahna ding zuihding
lampite Paul in hong khunsak hi.
Amah in innkuan nihte' thu gen hi; si leh sa tawh a
nungta innkuan
leh Christian upna tawh a nungta innkuan tawh kisai thu hong gen
hi. Amah in Pawlpi a hoih theihna dingin innkuan khat ciat a hoih
masak kul hi, cih thei kawm gige-in hong gen hi.
leh Christian upna tawh a nungta innkuan tawh kisai thu hong gen
hi. Amah in Pawlpi a hoih theihna dingin innkuan khat ciat a hoih
masak kul hi, cih thei kawm gige-in hong gen hi.
Ama hong thuhilhnate a tomin gen ni:
a)
Pasian
in hong it hi, cih pen Christian innkuante in a theih masak
ding uh Paul in deih hi. Hih pen gen kul lo tawh kibang phial
napi innkuan hamsatna gimna a tuamtuamte i thuak ciangin,
Pasian in eite hong it a, eite khempeuh hong don tawntunghi, cih i
theihna sangin hong hehnem thei zaw na khat beek om lo hi.
ding uh Paul in deih hi. Hih pen gen kul lo tawh kibang phial
napi innkuan hamsatna gimna a tuamtuamte i thuak ciangin,
Pasian in eite hong it a, eite khempeuh hong don tawntunghi, cih i
theihna sangin hong hehnem thei zaw na khat beek om lo hi.
b)
Colossae thuzuite tungah Paul in "Christu -hong piak kilemna in
note'lungsim sungah hong om ta 'hen," (Col. 3; 15) ci-in kilemna
thupi a sakna thu hong gen leuleu hi.
note'lungsim sungah hong om ta 'hen," (Col. 3; 15) ci-in kilemna
thupi a sakna thu hong gen leuleu hi.
- Eite' innkuan sung leh Christian Pawlpi sung a
nawngkaisak, a
siasak
Jeh a buaisak den na in "mawhna" ahi
hi. Mawhna in
kilem
lohna leh kitotna hong pia hi. Innkuan
sungah mawhna
khat peuhpeuhin zung hong khak nak leh hoih lohna nam kip
hong piang thei a, bang hun bang hunin hong piang thei hi. Hih
lai-ah mihing khat ciat in mawhna i bawl theih zelzelna thu a gen
ihi kei a, innkuan sungah Pasian thu gina lakin a kizuih loh
ciangin a piang thei siatnate a gen ihi zaw hi. I innkuan sungah
mawhna khat peuhpeuh hong tum ciangin a manlang theithei-in
hawlkhiat i sawm ding hi. Tua ahih kei leh i innkuan sungah a
kibawl pha thei lo siatna hong piang ding hi.
khat peuhpeuhin zung hong khak nak leh hoih lohna nam kip
hong piang thei a, bang hun bang hunin hong piang thei hi. Hih
lai-ah mihing khat ciat in mawhna i bawl theih zelzelna thu a gen
ihi kei a, innkuan sungah Pasian thu gina lakin a kizuih loh
ciangin a piang thei siatnate a gen ihi zaw hi. I innkuan sungah
mawhna khat peuhpeuh hong tum ciangin a manlang theithei-in
hawlkhiat i sawm ding hi. Tua ahih kei leh i innkuan sungah a
kibawl pha thei lo siatna hong piang ding hi.
c. Paul pen sepna bawlna lehmuhna tawh nasempa khat ahih mah
bangin Pasian thu a hahkat mahmah innkuan sung nangawnah
kitheih khialhna tuamtuamte hong piang thei hi, cih thei hi. Tua
ahih manin nute pate in tate a thu hilhna leh khat leh khat a
kizopna uh-ah a gamtatdan ding uh hong hilh hi:
bangin Pasian thu a hahkat mahmah innkuan sung nangawnah
kitheih khialhna tuamtuamte hong piang thei hi, cih thei hi. Tua
ahih manin nute pate in tate a thu hilhna leh khat leh khat a
kizopna uh-ah a gamtatdan ding uh hong hilh hi:
v hehpihna nei-in, migi-in, kiniamkhiatin, dikin, na lungduai un...
v khat len khat na kithuak tentan un...
v kilungkim lohna a om ciangin khat len khat
na mawhna uhna kimaisak un. (Col. 3, 12-13)
na mawhna uhna kimaisak un. (Col. 3, 12-13)
Hih a thuhilhnate khempeuh a tomin "angsung thutheihna nei kei
un," ci-in kam khat tawh kicingsak thei ding hi. Ahi zongin amah
in a tawpna-ah kam hoih penpen tawh hong khup a, "ki-itna
na bulphuh un," ci hi. (Col. 3, 14)
un," ci-in kam khat tawh kicingsak thei ding hi. Ahi zongin amah
in a tawpna-ah kam hoih penpen tawh hong khup a, "ki-itna
na bulphuh un," ci hi. (Col. 3, 14)
2. Paul in thu nam nih bulphuhin hanthawn hi:
Paul in hih bangin a hanthotnate pen hamsa mahmah hi, cih thei
ahih manin kuama nial theih loh dingin hih thute bulphuh hi:
ahih manin kuama nial theih loh dingin hih thute bulphuh hi:
a) "Topa in note' mawhna hong maisak mali bangin
note zong khat lel: khat na mawhna uh na kintaisak
ding uli hi." (Col. 3, 13)
ding uli hi." (Col. 3, 13)
b)
"Note pum khat suakin a lungdam khawm dingin
Pasian inhong sam hi." (Col. 3, 15)
Pasian inhong sam hi." (Col. 3, 15)
-Pasian in hong itna hang bekbekin hih
leitungah innkuan
masate hong bawl hi. (Pian. 2, 24)
Pasian in innkuan khempeuh pen tua bangin itna tawh hong
bawl ahi
hi. Eite in i innkuanpihte leh i pawlpi mite i teel kei hi; eite in i nu
leh i pa ding, i unau i sanggam ding i teel thei kei hi. Pasian in tuate
khempeuh tawh gupkhiatna i ngah khopna dingin hong teelsak hi.
Amah in amaute' mawhnate leh eite' mawhnate hong maisak hi.
Amah in eite khempeuh a kibangin hong it hi. Tua ahin manin eite
khat leh khat; mawhna kimaisakin, khat leh khat ki-itin gupkhiatna i
ngah theihna dingin khat leh khat i kihuh ding a thupi mahmah bek hi
loin a kilawm mahmah ahi hi.
hi. Eite in i innkuanpihte leh i pawlpi mite i teel kei hi; eite in i nu
leh i pa ding, i unau i sanggam ding i teel thei kei hi. Pasian in tuate
khempeuh tawh gupkhiatna i ngah khopna dingin hong teelsak hi.
Amah in amaute' mawhnate leh eite' mawhnate hong maisak hi.
Amah in eite khempeuh a kibangin hong it hi. Tua ahin manin eite
khat leh khat; mawhna kimaisakin, khat leh khat ki-itin gupkhiatna i
ngah theihna dingin khat leh khat i kihuh ding a thupi mahmah bek hi
loin a kilawm mahmah ahi hi.
3. Innkuan ki-itna pen innkuan thungetna in khangsak a, innkuan
thungetna a bei ciangin innkuan ki-itna zong hong bei hi:
thungetna a bei ciangin innkuan ki-itna zong hong bei hi:
-Innkuan ki-itna a susia thei angsung
khualna leh gitlohna nam kip
panin i suahtak theihna dingin Paul in thungetna i neih den ding
hong hanthawn penpen hi. Tua hi leh innkuan ki-itna zong kip den
ding hi. Innkuan sungah angsung thu khualna hong lut leh
thusiamna, migitnakihehpihna, thuak zawhna leh mawh kimaisakna
cihte hong bei hi.
Tu hun lai takin innkuan sung i et ciangin innkuan
thungetna i neih
lohna pen a dahhuai penpen ahi hi. Innkuan sungah thungetna i neih
loh ciangin innkuan sung siatna dingin a lauhuai na namkip hong
piang ding hi, cih theihsakna ahi hi. Fr. Peyton pen innkuan khi
thungetna ngetna dingin leitung buppi-ah a hanciam, a minthang
mahmah phungyi khat hi a, amah in hih bangin gen hi: "Innkuan
thungetna a nei den innkuante in a om khawm den innkuan ahi uh
hi." A cih nopna in innkuan thungetna a nei khawm den innkuante
pen kilem tawntung ding uh a, mun tuamtuamah a om hangun a
lungsim ngaihsutnate uh kipum khat den ding hi, cihna ahi hi. Hih
thu pen a man mah bangin a kilehbulh lamin gen lehang zong man
pha mahmah hi : Innkuan thungetna a nei lote kilem ngei lo ding hi.
lohna pen a dahhuai penpen ahi hi. Innkuan sungah thungetna i neih
loh ciangin innkuan sung siatna dingin a lauhuai na namkip hong
piang ding hi, cih theihsakna ahi hi. Fr. Peyton pen innkuan khi
thungetna ngetna dingin leitung buppi-ah a hanciam, a minthang
mahmah phungyi khat hi a, amah in hih bangin gen hi: "Innkuan
thungetna a nei den innkuante in a om khawm den innkuan ahi uh
hi." A cih nopna in innkuan thungetna a nei khawm den innkuante
pen kilem tawntung ding uh a, mun tuamtuamah a om hangun a
lungsim ngaihsutnate uh kipum khat den ding hi, cihna ahi hi. Hih
thu pen a man mah bangin a kilehbulh lamin gen lehang zong man
pha mahmah hi : Innkuan thungetna a nei lote kilem ngei lo ding hi.
-Innkuan thungetna i neih ciangin bang bulphuh deuh ding ihi hiam
cih Paul in hong gen hi:
a) Lungdam thuhna ngetna i
neih ding hong hanthawn hi:
"Pasian tungah lungdam kohna-in Thuciam Lui sunga late,
la thakte leh biakna late nasa un." (Col. 3, 16)
la thakte leh biakna late nasa un." (Col. 3, 16)
- Kisapna thupi mahmah i neih ciangin leh lauhuaina khat
sungah i om ciangin ahi zongin patauhna thupi khat peuh i neih
sungah i om ciangin ahi zongin patauhna thupi khat peuh i neih
bek ciangin thu i ngetna in Pasian i itna i lahna a thupi ahi
kei
hi. Pasian in eite hong it hi, eite hong kikhawmsak hi, cih thu i
lungngaih ciangin ni simin amah i phat a i pahtawi khop ding a
kilawm mahmah ahi hi.
hi. Pasian in eite hong it hi, eite hong kikhawmsak hi, cih thu i
lungngaih ciangin ni simin amah i phat a i pahtawi khop ding a
kilawm mahmah ahi hi.
b) Innkuan thungetna i neih theih denna dingin,
Lai Siangtho simna
panin tha i lak ding kisam hi:
panin tha i lak ding kisam hi:
Paul in zong Colossae thuzuite in hih bang lungsim a neih
ding
uh deih hi:
uh deih hi:
"Christu' thu acing takin note' lungsimah hong
om ta hen."
(Col.3, 16)
(Col.3, 16)
- Zahtakna
lianpi tawh Lai Siangtho simna in zong thungetna ahi
hi. Sang sungah i kihilh thungetnate pen tu hun khangnote in ni
dang lai zahin zang nuam nawn lo uh
hi. Amaute in tu hun
tawh kituakin a kibawl thungetnate nuamsa-in zang nuam
ding uh hi.
tawh kituakin a kibawl thungetnate nuamsa-in zang nuam
ding uh hi.
Tu hun tawh kituak thungetnate lakah khat hih bangin i bawl thei
ding hi : nitak an nek ma-in i innkuanin i kikhawm ding hi; tua
ciangin innkuan sungah khat in Lai Siangtho sung panin a tam
lua lo zahtakna lianpi tawh dam takin hong sim ding hi. Tua
ciangin a kisim Lai Siangtho tawm vei lungngai dingin dai dide-in
ding hi : nitak an nek ma-in i innkuanin i kikhawm ding hi; tua
ciangin innkuan sungah khat in Lai Siangtho sung panin a tam
lua lo zahtakna lianpi tawh dam takin hong sim ding hi. Tua
ciangin a kisim Lai Siangtho tawm vei lungngai dingin dai dide-in
i om ding hi. Tawm vei i lungngaih
khit ciangin i vekpi-in i nget
khop theih thungetna khat tawh i khup ding hi. Vantung
thungetna, cih bang i nget khop theih khat peuhpeuh kizang thei
ding hi. Hih Lai Siangtho thungetna pen i innkuan sungah a
manlang theithei-in i zatna dingin hanciam ni.
khop theih thungetna khat tawh i khup ding hi. Vantung
thungetna, cih bang i nget khop theih khat peuhpeuh kizang thei
ding hi. Hih Lai Siangtho thungetna pen i innkuan sungah a
manlang theithei-in i zatna dingin hanciam ni.
- Hih thu teng kigengen ciangin i thuhilhna-ah Innkuan
Siangthote
tawh kisai kha kei si e, ci-in na ngaihsun kha ding hi. Hih
bangin Paul in thuzuite hanthotna a piak ciangin Nazareth
khua a teng innkuan siangthote pen a mitkha in mu gige kha
ding hi. Nazareth innkuan siangthote .sungah angsung khualna
cih bang om ngei lo hi. Kuamah in amah bek phattuamna ding
ngaihsun loding hi. Khat in a dang nihte phattuamna ding bekbek
ngaihsun ding hi.
tawh kisai kha kei si e, ci-in na ngaihsun kha ding hi. Hih
bangin Paul in thuzuite hanthotna a piak ciangin Nazareth
khua a teng innkuan siangthote pen a mitkha in mu gige kha
ding hi. Nazareth innkuan siangthote .sungah angsung khualna
cih bang om ngei lo hi. Kuamah in amah bek phattuamna ding
ngaihsun loding hi. Khat in a dang nihte phattuamna ding bekbek
ngaihsun ding hi.
Amaute thum in .Pasian in amaute a itna thu hoih takin thei-in,
amaute ei khat pum khat a suahsak manin zong nakpi takin
Pasian tungah lungdam ding uh hi. Amaute sungah itna a
kidim takin om ahih mania, tua in a innkuan uh siangthosakin
nuamsakhi.
amaute ei khat pum khat a suahsak manin zong nakpi takin
Pasian tungah lungdam ding uh hi. Amaute sungah itna a
kidim takin om ahih mania, tua in a innkuan uh siangthosakin
nuamsakhi.
4.
Innkuan sung hamsatnate lungkim takin i thuak ciangin i innkuan
sung zawngkhalsak loin thakhauhsak zaw hi:
sung zawngkhalsak loin thakhauhsak zaw hi:
- Tu in Lungdamna Lai Siangtho sung
lungngai ni. I gensa khempeuh
Lungdamna Lai Siangtho tawh khup lehang a
hoih pen hong hi
ding hi.
Jesu a suah zawh nipikal sawtpi hong hi khin ta hi. Tua hunin Maria
leh Joseph: zong bawng buk sungah om nawn loin, Bethlehem khua
inn khatah kisuan khin uh hi. Tua munah ten suak sawm zong hi kha
mai ding uh hi. Naungek Jesu in amaute nupa lungkimsak mahmah
uh hi.
leh Joseph: zong bawng buk sungah om nawn loin, Bethlehem khua
inn khatah kisuan khin uh hi. Tua munah ten suak sawm zong hi kha
mai ding uh hi. Naungek Jesu in amaute nupa lungkimsak mahmah
uh hi.
- Thakhat thu-in khuapi huih tawh a kibang
thu khat hong piang
vat hi:
"Kithawi-in naungek leh a nu, Egypt
gamah taipih in. Paikhia in,
ci-in kong genkik matengln tua gamah va om un." (Mt. 2, 13)
ci-in kong genkik matengln tua gamah va om un." (Mt. 2, 13)
Tua hun lai takin naungek Jesu pen kha nih zong pha nai
lo kha ding
hi. Egypt gam a tunna dingun sehnel gam kantanin a tawmpen ni 15
bang a pai uh kul hi. Vantung mi thupiakna pen nial dingin hoih
mahmah hi. Hih naungek in Messiah ahih takpi leh Herod thahna
panin suahtakna ding a baih zaw Pasian in hong vaihawmsak thei lo
ding ahi hiam?
hi. Egypt gam a tunna dingun sehnel gam kantanin a tawmpen ni 15
bang a pai uh kul hi. Vantung mi thupiakna pen nial dingin hoih
mahmah hi. Hih naungek in Messiah ahih takpi leh Herod thahna
panin suahtakna ding a baih zaw Pasian in hong vaihawmsak thei lo
ding ahi hiam?
Ahi zongin Maria leh Joseph in niallo hi; amaute in vantung mi gen
bang lianin sem uh hi. A neih a lamh uh kaikhawm tingtengin, a
puan neih sunsun uh tawm khat, an huanna ding um leh bel tawm
khat leh Joseph' lettama vante guanin, paikhia pah vingveng uh hi. A
manawh uh gam dangpi ahi, Egypt gamah bang tuak ding cih zong
thei lopi-in vantung mi' sawl bangin paikhia biangbuang phot uh hi.
bang lianin sem uh hi. A neih a lamh uh kaikhawm tingtengin, a
puan neih sunsun uh tawm khat, an huanna ding um leh bel tawm
khat leh Joseph' lettama vante guanin, paikhia pah vingveng uh hi. A
manawh uh gam dangpi ahi, Egypt gamah bang tuak ding cih zong
thei lopi-in vantung mi' sawl bangin paikhia biangbuang phot uh hi.
- Egypt gamah kum tawm vei a om khit uh
ciangin van tung mi in hih
bangin hong genkik hi:
"Naupang a that nuam mite si khin ta ahih ciangin
kithawi in la, naupang leh a nu tawh Israel gamah
ciah un." (Mt. 2, 20).
kithawi in la, naupang leh a nu tawh Israel gamah
ciah un." (Mt. 2, 20).
- Maria leh Joseph in vantung mi' thugenna
mang leuleu uh a, ciah
dingin hong kithawi uh hi. A pai lam mah
bangun kithawikik ding uh
hi. Amante in Bethlehem khua-ah ten ding hong
ngaihsunkik uh hi;
bang hang hiam cih leh tua khua pen a pute
a pate' pianna khua hi a,
khuapi siangtho ahi, Jerusalem khua tawh
zong kinai hi.
Ahi zongin Palestine
gam hong tun uh ciangin a ngaihsutna uh khat
vei hong khelkik uh hong kul leuleu hi. Herod' tapa Archelaus in
Bethlehem khua na uk hi. Amah pen a pa mah bangin gilo ahih
vei hong khelkik uh hong kul leuleu hi. Herod' tapa Archelaus in
Bethlehem khua na uk hi. Amah pen a pa mah bangin gilo ahih
ciangin naungek Jesu
a thahsak khak ding lau uh ahih manin
Bethlehem khua-ah teng loin Nazareth khua-ah a teng uh hi.
Bethlehem khua-ah teng loin Nazareth khua-ah a teng uh hi.
-Hih Lungdamna Lai Siangtho sung panin i sin ding thu tampi om hi:
v " Maria leh Joseph in a pai kawmkawmun amaute adingin Pasian'
vaihawmsaknate hong thei toto uh hi; Pasian' lam lahna
bangbangin a kawi a mamin hong zui uh hi.
vaihawmsaknate hong thei toto uh hi; Pasian' lam lahna
bangbangin a kawi a mamin hong zui uh hi.
v Egypt gamah theih kholh lohin a galtai mah uh tawh a kibangin
hamsatna khat peuh a tuah uh ciangin kithutuahna in nei zaw uh
hi. Dahna lungkhamna a thuak uh ciangin a lungsim sung uh-ah
bangmah buaina neilo uh hi. Pasian in amaute it hi, cih thei-in a
piang peuhpeuh pen Pasian in amaute adingin a hoih pen dingin
hamsatna khat peuh a tuah uh ciangin kithutuahna in nei zaw uh
hi. Dahna lungkhamna a thuak uh ciangin a lungsim sung uh-ah
bangmah buaina neilo uh hi. Pasian in amaute it hi, cih thei-in a
piang peuhpeuh pen Pasian in amaute adingin a hoih pen dingin
a vaihawmsak hi, cih zong thei uh hi. .
v Jesu in amaute' nuntakna bulpi ahi hi; amah a kem a khoi dingin
Pasian in amaute seh hi, cih thei uh hi.
Pasian in amaute seh hi, cih thei uh hi.
- Tu hun in i innkuan sung siatna ding lam tampi a am hangin Innkuan
Siangthote mah bangin Pasian' deihna tawh a kituakin a gamta
innkuan hoihte i suah theih lohna ding thu om tuan lo hi:
Siangthote mah bangin Pasian' deihna tawh a kituakin a gamta
innkuan hoihte i suah theih lohna ding thu om tuan lo hi:
v Ei khat bek phattuamna ding angsung thu theihna lungsim
peuhmah i nei kei ding hi, ki-itna bek i neih sawm ding hi; ki-itna
in min tampi nei hi; thusiamna, lungnemna, thuakzawhna,
mawhmaisakna cihte in ki-itna panin hong piangkhia hoihna
phatnate ahi hi.
peuhmah i nei kei ding hi, ki-itna bek i neih sawm ding hi; ki-itna
in min tampi nei hi; thusiamna, lungnemna, thuakzawhna,
mawhmaisakna cihte in ki-itna panin hong piangkhia hoihna
phatnate ahi hi.
v Pasian in i innkuanpih
hong it taktak hi, hong kem hong dalin
lam hong lak hi, cih pen kip takin i um ding hi. Eite sep leh bawl
ding na khat bek om a, tua in thungenin amah tawh i kizop
kinkenna ding ahi hi.
lam hong lak hi, cih pen kip takin i um ding hi. Eite sep leh bawl
ding na khat bek om a, tua in thungenin amah tawh i kizop
kinkenna ding ahi hi.
Hih pen eite khut sungah om hi. I innkuanpihte pen tu hun tawh
kituakin i om thei hi. Pasian' deihna tawh a kituakin a nungta
Christian thuzuite zong i suak thei veve hi.
kituakin i om thei hi. Pasian' deihna tawh a kituakin a nungta
Christian thuzuite zong i suak thei veve hi.
Thukhupna:
1. Tu hun ciangin innkuan kisiat theihna ding lauhuaina tampi om
hi. Innkuan Siangthote' omdan i zui a leh, amaute gamtatdan
zuih sawm peuh lehang Pasian' deihna i kicingsak thei veve
ding hi.
hi. Innkuan Siangthote' omdan i zui a leh, amaute gamtatdan
zuih sawm peuh lehang Pasian' deihna i kicingsak thei veve
ding hi.
2. Christu pen i innkuan nuntakna phungpi, i lungnopna, i
kihehnep
nopna ihisak ding hi.
Ama hong hehpihna leh ama
hong
piak kilemna pen i lungsim sungah i neitawntung ding hi.
Innkuan nuntakna
adingin mawhna in gallian pen ahi hi.
3. Huaihamna, angsung khualna in innkuan nuntakna susia hi; ahi
zongin ki-itna in innkuan sung nuamsak hi. Innkuan sung ki-it lua
cih om thei peuhmah lo hi.
zongin ki-itna in innkuan sung nuamsak hi. Innkuan sung ki-it lua
cih om thei peuhmah lo hi.
4. Innkuan sungah ki-itna i neih tawntungna dingin thungetna in a
thupi penpen ahi hi. I thungetna in deihngetna bek hi loin, ama
hong itna hangin Pasian phatin ama tungah lungdam thuhna i
neihna zong thungetna hoih penpen ahi hi. Pasian in i innkuan
hong itin, eite hong nungta khawmsakin, ci khat pum khat hong
suahsaknate hangin, amah phatin lungdam thuhna thungetna i
thupi penpen ahi hi. I thungetna in deihngetna bek hi loin, ama
hong itna hangin Pasian phatin ama tungah lungdam thuhna i
neihna zong thungetna hoih penpen ahi hi. Pasian in i innkuan
hong itin, eite hong nungta khawmsakin, ci khat pum khat hong
suahsaknate hangin, amah phatin lungdam thuhna thungetna i
neih ding thupi pen hi
5. Lai Siangtho tawh thungetna in cikmah hunin tul thei ngei lo hi.
Innkuan thungetna dingin Lai Siangtho
bulphuh a thungetna
sangin a hoih zaw thungetna om lo hi. Maria, Joseph leh Jesu-te
sangin a hoih zaw thungetna om lo hi. Maria, Joseph leh Jesu-te
in Lai Siangtho bulphuhin thu na ngen tawntung uh hi. ;
6. Gimna hamsatnate lungnem takin i thuak
ciangin i innkuan
ki-itna hong thakhauhsak zaw hi., Hamsatna i thuak ciangin
Pasion in eite hong it takpi hi, cih thu i theihna sangin hong
hehnem thei zaw bangmah dang om lo hi.
ki-itna hong thakhauhsak zaw hi., Hamsatna i thuak ciangin
Pasion in eite hong it takpi hi, cih thu i theihna sangin hong
hehnem thei zaw bangmah dang om lo hi.
7. A hahkat Christian innkuan a omna-ah a hahkat Pawlpi hong om
ding hi. Vantung gam i tun ciangin Pasian' innkuan i suak ding a,
a kicing lungnopna i ngah ding hi. Tua munah mawhna leh
huaihamna khat zong om nawn lo ding ahih manin Pasian i it
ding a, eite zong khat leh khat i ki-it den ding hi.
ding hi. Vantung gam i tun ciangin Pasian' innkuan i suak ding a,
a kicing lungnopna i ngah ding hi. Tua munah mawhna leh
huaihamna khat zong om nawn lo ding ahih manin Pasian i it
ding a, eite zong khat leh khat i ki-it den ding hi.
Jesu Christu tungah phatna om ta hen.
Mipi'Thungetna:
Makaipa:
Innkuan sungah suakin innkuan sung mah panin gupna i ngah ding hong deih i
Pa Pasian tungah thungen ciat ni:
Pa Pasian tungah thungen ciat ni:
1. A lian bel Siampipa, i Siadawpa, phungyite, nungak siangtho, tangval
siangthote leh thuhilh siate in amaute' uk sunga thuzuite Pasian tungah a
thuman theih defina dingin a huh theihna dingun, Topa tungah
thungen ciat ni:
siangthote leh thuhilh siate in amaute' uk sunga thuzuite Pasian tungah a
thuman theih defina dingin a huh theihna dingun, Topa tungah
thungen ciat ni:
Mipi " Topa aw, ka thungetna uh hong
ngai tan.
2. Ei khua sung thuzuite in Nipini in i kikhopna hangin Topa sungah unau
sanggam khat i suahna lakin, khat leh i mawhnate kimaisakin, kihuh theihna
dingin, Topa tungah thungen ciat ni:
sanggam khat i suahna lakin, khat leh i mawhnate kimaisakin, kihuh theihna
dingin, Topa tungah thungen ciat ni:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uh hong ngai tan.
3. Hih i khua sung a thuzui innkuante in innkuan thungetna panin i ngah
ki-itna in Christu sungah lungnopna i ngah theihna dingin hong huhin,
mawhna leh huaihamna tawh hong kipelhsak theihna dingin, Topa tungah .
thungen ciat ni:
ki-itna in Christu sungah lungnopna i ngah theihna dingin hong huhin,
mawhna leh huaihamna tawh hong kipelhsak theihna dingin, Topa tungah .
thungen ciat ni:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uh hong ngai tan.
4. Leitung a innkuan kikhenthangte khempeuh Topa in hehpihin a kigawm-
sakkikna ding leh a kikhenna hangun a piang siatnate a bawl phatna dingun
Topa in a huh theihna dingin, Topa tungah thungen ciat ni:
sakkikna ding leh a kikhenna hangun a piang siatnate a bawl phatna dingun
Topa in a huh theihna dingin, Topa tungah thungen ciat ni:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uh hong ngai tan.
5. Christian thuzuite sungah ki-itna leh kithutuahna a mu thuzui nai lotein
Christian thuzui suah nopna lungsim nei-in Pasian' innkuan sungah hong
kihei theihna dingun, Topa tungah thungen ciat ni:
Christian thuzui suah nopna lungsim nei-in Pasian' innkuan sungah hong
kihei theihna dingun, Topa tungah thungen ciat ni:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uk hong ngai tan.
Pa aw, kotenong itna leh ka mawhnate uh nong maisakna hangin nangmah
kong phat uh hi. Kote ci khat pum khat suakin unau sanggam khat a suak
dingin nong deih mah bangin lungsim ngaihsutnate zong hong kikhatsak in la, ni
khat ni ciangin vantung gamah innkuan khat hong suak khawmsak tain. - Amen.
kong phat uh hi. Kote ci khat pum khat suakin unau sanggam khat a suak
dingin nong deih mah bangin lungsim ngaihsutnate zong hong kikhatsak in la, ni
khat ni ciangin vantung gamah innkuan khat hong suak khawmsak tain. - Amen.
Letsong Vanpiakte Tungah Thungetna:
Paaw,
kong piak uh letsongte hong sang in:
Jesu' nu Maria leh a pasal Joseph hong
thungetsakna tawh ka innkuan un kilernin
ka ki-it theihna dingun hong huh ta in,
ci-in kote' Topa Christu suangin
thungetsakna tawh ka innkuan un kilernin
ka ki-it theihna dingun hong huh ta in,
ci-in kote' Topa Christu suangin
kong ngen uh hi. - Amen.
Pa Pasian Phatna La:
Pa aw,
nangmah in vangliatna khempeuh tawh a kicing,
a nungta tawntung Pasian na hi a,
a nungta tawntung Pasian na hi a,
a tawntungin mun khempeuhah kote' Topa
Jesu Christu suangin lungdam kong thuh ding uh
a kilawm mahmah ahi hi.
a kilawm mahmah ahi hi.
Kuamah in nang hong
mu thei lo napi-in
na Tapa in mihing innkuan sung pan hong suakin
kote mah bangin mihing hong suahna tawh
kote mah bangin mihing hong suahna tawh
kote tungah nangmah hong lak hi.
Kong muh theih loh uh hangin kong it
theihna dingun
kote muh theih ding a hong piang
Pasian ahi, na Tapa in hong huh hi.
Pasian ahi, na Tapa in hong huh hi.
Vantung mite leh mi siangthote khempeuh tawh a kibangin
na min kong pahtawi khawm uh hi :
na min kong pahtawi khawm uh hi :
Vanglian Topa Pasian in siangtho hi, siangtho hi, siangtho hi...
Siangtho
Pumpi La:
Eite' Pasian leitungah hong piangin
eite lakah hong teng hi.
eite lakah hong teng hi.
Siangtho Pumpi San Khit
Thungetna:
Paaw,
Jesu, Maria leh Joseph mah bangin
nang leh kote khat leh khat kilem takin
ka nuntak theihna dingun hong huh ta in :
tu a kong piak uh biakpiakna in
ka nuntak theihna dingun hong huh ta in :
tu a kong piak uh biakpiakna in
ka innkuan uh hong thahatsak ta hen, ci-in
kote' Topa Christu suangin kong ngen uh hi. - Amen.