"Again, truly I tell you that if two of you on earth agree about anything they ask for, it will be done for them by my Father in heaven. For where two or three gather in my name, there am I with them." "Leitungah note nih thukimin na nget uh na khat peuhpeuh, vantungah a om ka Pa in hong pia ding hi.Bang hang hiam cih leh keima minin mi nih leh thum bek nangawn a kikhopna peuhpeuhah kei ka om hi,” " ေျမႀကီးေပၚမွာ သင္တို႔တြင္ႏွစ္ေယာက္တို႔သည္ သေဘာခ်င္းတူ၍ ဆုေတာင္းလွ်င္၊ ေတာင္းသမွ်ေသာဆု တို႔ကိုေကာင္းကင္ဘံု၌ ရွိေတာ္မူေသာငါ၏ ခမည္းေတာ္သည္ ေပးေတာ္မူလတံ့။ အေၾကာင္းမူကား၊ အၾကင္အရပ္၌ လူႏွစ္ဦး သံုးဦးတို႔သည္ ငါ၏နာမကိုေထာက္၍ စည္းေဝးၾက၏၊ ထိုအရပ္၌ သူတို႔အလယ္မွာ ငါရွိသည္"ဟု မိန္႔ေတာ္မူ၏။(Matthew 18:19-20).......... Jesus answered, “The most important is, ‘Hear, O Israel: The Lord our God, the Lord is one. And you shall love the Lord your God with all your heart and with all your soul and with all your mind and with all your strength.’ The second is this: ‘You shall love your neighbor as yourself.’There is no other commandment greater than these.” Jesuh in, “Thukham a lianpen in: Israel mite aw, ngai un: I Topa Pasian bek mah Topa ahi hi. Na Topa Pasian uh, na lungsim khempeuh, na nuntakna khempeuh, na pilna khempeuh, leh na thahatna khempeuh uh tawh na it un, a cihna ahi hi. nihna in: Nangma pumpi na it bangin na vengte na it in, cihna ahi hi. Hihte gel sangin thukham a lianzaw a dang om nawnlo hi,” " ေယရႈက၊ ပညတ္တကာတို႔တြင္ အျမတ္ဆံုး ေသာပညတ္ဟူမူကား၊ အိုဣသေရလလူမ်ိဳး၊ နားေထာင္ေလာ့။ ငါတို႔၏ဘုရားသခင္ ထာဝရ ဘုရားသည္ တဆူတည္းေသာ ထာဝရဘုရားျဖစ္ေတာ္မူ၏။ ထာဝရဘုရားသည္ တပါးတည္းျဖစ္ေတာ္မူ၏။ သင္၏ဘုရားသခင္ ထာဝရဘုရားကို စိတ္ႏွလံုးအၾကြင္းမဲ့၊ ဥာဏ္ရွိသမွ်၊ အစြမ္းသတၱိရွိသမွ်ႏွင့္ခ်စ္ေလာ့။ ဤပညတ္သည္ ပဌမပညတ္ျဖစ္၏။ ထိုမွတပါး ကိုယ္ႏွင့္စပ္ဆိုင္ေသာသူကို ကိုယ္ႏွင့္အမွ်ခ်စ္ေလာ့ဟူေသာ ဒုတိယပညတ္သည္ ပထမပညတ္ႏွင့္ သေဘာတူ၏ ဤပညတ္ထို႔ထက္သာ၍ ႀကီးျမတ္ေသာပညတ္မရွိ"ဟု ျပန္၍ မိန္႔ေတာ္မူ၏။ (Mark 12:29-31)

Saturday, January 5, 2013

A-6.INNKUAN SIANGTHOTE' PAWl



A-6.INNKUAN SIANGTHOTE' PAWl
Sungtum La:
Tuucingte in nawh pai mahmah uh a,
Bethlehem khua-
ah Maria, Joseph leh
gan annekna kuang sungah a kisial
nanungek a mu pah uh hi
.
Kipat Thnngetna: '
I innkuan sung ciatah kilemna a omna dingin thungen ciat ni :
Paaw,
Innkuan Siangthote mah bangin
ki-itna tawh ki
lem diamdiamin
ka nuntak theihna dingun hong huh in la,
nangm
a inn ahi, nuntak tawntungna gamah
kote z
ong hong la in:
tua lai-ah lungnopna leh kilemna a tawntungin
k
a ngah ding uh hi.
Hih kong ngetna uh nong piakna dingin
kote' Topa Jesu Christu suangin kong ngen uh hi :
amah in nang leh Kha Siangtho tawh
Pasian k.hat suakin a tawntungin
nungta-in a uk hi. - Amen.
Lai Siangtho Masa:
Ecclesiasticus Lai Siangtho sung pan simna
ahi hi
: (Si. 3, 2-6. 12-14)
Topa in a pa pen a tate sungah zahtakin,
a nu' thuneihnate pen a tapate tungah a kipsak hi.
A pa a zahtak mi in
ama mawhna dan a lohloh hi a,
a nu
a zahtak mi in sum leh pai,
neih leh lamh a kholkhol tawh kibang hi.
A pa a zahtak mi in ama sung a piang
a tate tawh nuam sa khawm ding a,
thu a nget ni-in a nget
bangbang ngah ding hi.
A pa a zahtak mi a nuntakna sau ding a,
a
nu a lungnuamsak mi in
Pasian' thu a mang ahi hi.
Ka ta aw, na pa a teek ciangin vak in la,
a
ma nuntak sungin khasiasak kei in.
A ngaihsutna a lungsim hong bei ciangin
hehpihna tawh kern in la,
na cidam a, na thahat lai takin
amah simmawh bawl kei in.
Bang hang hiam cih leh
a pa tunga a thusiam mi pen
cikmah hunin kimangngilh ngei lo ding a,
ama thusiamna in mawhna dan lohna hong suak ding hi.
Hih in Pasian' Kammal ahi hi.
Salan La Kidawnna: (La. 128, 1-5)
1. Topa zahtakin ama thu a zui mi khempeuh
th
upha ngah mi ahi hi.
Na khut tawh na sep thaman na ne ding a,
na lungdamin na ma vang ding hi.
Dawng tawina:
Topa zahtakin ama thu a zui mi khempeuh
thupha ngah mi ahi hi!
2.  Nangma inn sungah na zi,
a gah pha mahmah leenggui tawh kibang ding a,
na sabuai kim-a
h a tu na tate,
olive no dawng hilhhelh tawh kibang ding uh hi. (D.)
3.  En un, Topa a zahtak mi,
tua bangin thupha kipia ding hi.
Topa in Zion panin nang thupha hong pia hen la,
na nuntak sung tawn
tung Jerusalem' nopsakna
mu ta in. (D.
)
Lai Siangtho Nihna:
Colossae khua thuzuite tungah Ms. Paul' laikhak sung pan
s
imna ahi hi: (Cor: 3, 12-21)
Pasian in note hong itin, hong teelin,
ama mi sia
ngthote hi khin na hih manun
n
ote pen hehpihna nei-in,
migi-in, kiniamkhiatin, dikin,
na lungduai ding uh ahi hi.
Note lakah khat leh khat a kilungkim lo
na om uh ciangin,
khat leh khat na mawhna uh kimaisakin
na ki
huh ciat un.
Tapa in note' mawhna hong maisak bangin
note zong khat leh khat na mawhna uh
na kimaisak ding uh hi.
Hihte khempeuh ban-ah,
mi khempeuh kilem takin a hong khawmsak thei
ahi, ki-itna n
a bulphuh un.
Note pum khat suakin a lungdam khawm dingin
P
asian in a hong sap ahih mah bangin,
Christu hong piak: kilemna in
note' lungsim hong uk ta hen la,
lungdamin om ta un.
Christu' thu acing takin
note' lungsimah hong om hen la,
pilna tawh khat leh khat thu kihilhin na kitaai un.
Pasian tungah lungdarn kohna-in
Thuciam lui sunga late, la thakte leh
biakna late na sa un.
Na kampauna, na gamtatna khempeuh uh-ah,
Tapa Jesu hangin Pa Pasian tungah
lungdam kohna in, Jesu' min pau lamin
na hih ding uh hi.
Zite aw, Christiante gamtat dingin
a k
ilawrn ahih mah bangin
na pasalte uh thu na mang un.
Pasalte aw, na zite uh it un la,
a
maute tungah ngongtat kei un.
Tate aw, pate' thu man tawntung ding pen
na Christian nasep uh ahi hi.
Tua bang thumanna in Pasian lungdamsak hi.
Pa
te aw, na tate un a thuak zawh loh
zah dong dingin thuhilhin taai niloh kei un.
Hih in Pasian Kammal ahi hi.
Alleluia: (Col. 3, 15-16)
Alle
luia, alleluia!
Christu hong piak nopsakna in -,
note lungsim hong uk ta hen;
Christu' thu cing takin note lungsimah hong om ta hen.
Alleluia!
Lungdamna Lai Siangtho:
Matthew gelh Lungdamna Lai Siangtho sung pan
simna ahi hi: (Mt.
2, 13-15. 19-23)
Tua mi pilte a ciah khit uh ciangin
Joseph' mang sungah Topa vantung mi khat hong kilang a,
"Kithawi-in naungek leh a nu,
Egypt gamah taipih in.
Paikhia-un ci-in kong genkik matengin
tua gamah va om un.
Herod in naungek thah dingin
hong zong ding hi
," a ci hi.
Joseph zong kithawi pah a, /
Egypt gam zuan dingin naungek leh a nu tawh
zanpi m
ahin dingkhia uh a, Herod a sih
hun ciang dong tua gamah a va om uh hi.
Kamsangpa tungtawnin Topa in, "Egypt gam panin
ka Tap
a kasamkhia hi," ci-in a genna thu
a tunna dingin hih bangin a piang ahi hi.
Herod sih khit ciangin Egypt gam a om
Joseph kiangah Topa' vantung mi khat hong kilang a,
"Naupang a that nuamte si khin ahih ciangin
kithawi in la, naupang leh a nu tawh
Israel gamah ciah un," a ci hi.
Joseph zong kithawi-in naupang leh a nu tawh
I
srael gamah a ciah uh hi.
Ahi zongin Archelaus in a pa Herod' za laihin
J
udea gam uk mahin a omna thu a zak ciangin
tu
a gamah Joseph ciah ngam lo hi.
Tua ahih manin a mang sung mahah
a kihilhna bangin Galilee gam sungah lutin
N
azareth khua-ah a teng uh hi.
Kamsangte in, "Amah pen Nazareth khua mi
kici
ding hi," ci-in a genkholhna
a tunna dingin hih bangin a piang ahi hi.
Hih in Topa' Lungdamna Lai Siangtho ahi hi.

HILHCIANNA:
Thuhilh siapa theih ding:
Tu ni a kisim Lai Siangtho khatna leh nihnate pen kum thum sung buppi' a kibang
ah
i hi. Ahi zongin Lungdamna Lai Siangtho pen a kum a kumin kikhel hi.
- Kum khatna (A. Kum) sungin Egypt gamah a taina uh kisim hi. (Mt. 2, 13-15.
19-23)
- Kum nihna (B. Kum) sungin Jesu Biakinnpi sungah a ki-apna thu kisim hi. (Lk. 2,
'2240)
- Kum thumna (c. Kum) sungin Jesu mangin Biakinnpi sungah a muhkikna uh kisim
hi
. (Lk. 2, 41-52)
Hih hilhciannate khat peuhpeuh na deih bangin na zang thei ding hi.
Kong it thuzui ute naute aw,
1981 kum Christu kumpipa' pawi ni-in a lian bel Siampipa Pope
John Paul II in Christian thuzui khempeuhte kiangah lai hong
khakin Pawlpi sung leh leitung buppi-ah innkuan nuntakzia a
thupina thu hong gen hi
.
Tu hun a innkuan omdan a muh ciangin Pope in a lungsim sungah
vei mahmah ahih manin hih lai
a hong khak ahi hi. Tua bang mahin
Pope Benedict XV in zong innkuan nuntakna thupi penpen sa ahih
manin hih pawi ni pen 1921 kumin hong phuankhia hi
.
Eite zong tua mah bangin ngimna i neih ding thupi hi: i theihsa mah
bangin tu hun innkuan pen ni dang tawh kibang nawn
loin, nu leh
pate leh ta
te kipawlna tawm semsem hi. Innkuan kikhenthangin
kizau tat
gawpin nute leh pate leh tate kipawl khopna om thei taktak
nawnlo hi.
- Hih thu hangin bang hong piang ahi hiam?
Leitung nuntakna pen nakpi takin kikhel a, gam sung khua neu
sungte nangawnah hih kikhelna hong tung hi:
v  A sawt nai lo zan mah diak hun lai-in, mite in khua sungah
suakin, khua sung mahah khangte-in, khua sung mahahnuntak
kivakna ding nasemin khua sung mah
ah a si uh hi. Khua kim
khua pam a
mite tawh zong i kimu mengmeng kei hi. Bazar ni cih
bang nite bekin i kimu zeuhzeuh a, tua loin khua dangte tawh
zong i kimu sese kei hi.
v  Tu hun ciangin hunte nakpi takin hong kikhel hi:
- Leitung a. thupiangte Radio-ah ni simin i za a T.V. sungah zong i
muhi
.
- Khualzin gamvahna tu hun ciangin baih mahmah a, ni dang a ni
nih ni thum i painate tu hun ciangin mawtaw tawh nai tawm vei
sungah i tung thei hi.
- I tate in sangkah dingin inn nusia-in khuapi lam va zuan uh hi. A
sangkah uh a man uh ciangin kumpi nasep sem dingin mun
gamlapi-ah va pai lai uh hi. Innah sawtpi tak om lo uh ahih
ciangin hong ciah uh ciangin a omna lam pan a theih uh a hoih lo
nungsun teng hong puak lai uh hi. A hoih hong puak uh zong a
om t
ei sam hangin a hoih lo lam tam zaw pahpah nuam hi. Khua
neu sung a om khangnote in
tu hun a gamtatdan leh
puansilhdante manlang takin zui thei pahpah bilbel uh hi.
Hihte in innkuan kizopna linglawngsak uh hi. Mai lam ciangin
lamdang zaw lai ding hi
. I tate zi nei pasal nei-in hong om ciangin
amau khangin lamdang semsem ding hi
.
- Hih thu pen a kin huai mahmah thu khat ahih mah bangin i
innkuanpihte tu hun leh tu hun Christian nuntakdan tawh a kituakin
i pattah theihna dingin Nazareth khua innkuan siangthote ahi, Jesu,
Maria leh Joseph-te in hong huh thei ding hi, ci-in Pawlpi in thei hi.
Innkuan siangthote in tu lai hun tawh a kilamdang mahmah hunin
nungta uh hi. Ahi zongin amaute in Pasian' deihna bangin gamta den
uh a, amau gamtatdante pen i etteh ding ahi hi. Amau hong lah
gamtat hoihnate pen hun khempeuhah hoih tawntung ding a cikmah
hunin lui lua cih om ngei lo ding hi.
(Lai Siangtho masa tawh kisai hilhcianna pen B-Kum sungah kicing
takin hong kihilh na mu ding hi. Hih lai
-ah Lai Siangtho nihna leh
Lungdamna Lai Siangtho i bulphuh ding hi).
1.    Angsung thutheihna in innkuan sung susia-in, ki-itna in innkuan
sung nuamsak hi:
-Colossae thuzuite tung a Paul' laikhakna sungah hun khempeuh a
kimang suak ding Christian innkuan siangtho suahna ding zuihding
lampite Paul in hong khunsak hi.
Amah in innkuan nihte' thu gen hi; si leh sa tawh a nungta innkuan
leh Christian upna tawh a nungta innkuan tawh kisai thu hong gen
hi. Amah in Pawlpi a hoih theihna dingin innkuan khat ciat a hoih
masak kul hi
, cih thei kawm gige-in hong gen hi.
Ama hong thuhilhnate a tomin gen ni:
a)      Pasian in hong it hi, cih pen Christian innkuante in a theih masak
d
ing uh Paul in deih hi. Hih pen gen kul lo tawh kibang phial
napi innkuan hamsatna gimna a tuamtuamte i thuak ciangin,
Pasian in eite hong it a, eite khempeuh hong don tawntunghi, cih i
theihna sangin hong hehnem thei zaw na khat beek om lo hi
.
b)      Colossae thuzuite tungah Paul in "Christu -hong piak kilemna in
note'lu
ngsim sungah hong om ta 'hen," (Col. 3; 15) ci-in kilemna
thupi a sakna thu hong gen leu
leu hi.
- Eite' innkuan sung leh Christian Pawlpi sung a nawngkaisak, a
siasak Jeh a buaisak den na in "mawhna" ahi hi. Mawhna in
kilem lohna leh kitotna hong pia hi. Innkuan sungah mawhna
khat peuhpeuhin zung hong khak nak leh hoih lohna nam kip
hong piang thei a, bang hun bang hunin hong piang thei hi. Hih
lai-ah mihing khat ciat in mawhna i bawl theih zelzelna thu a gen
ihi kei a, innkuan sungah Pasian thu gina lakin a kizuih loh
ciangin a piang thei siatnate a gen ihi zaw hi. I innkuan sungah
mawhna khat peuhpeuh hong tum ciangin a manlang theithei-in
hawlkhiat i sawm ding hi. Tua ahih kei leh i innkuan sungah a
kibawl pha thei  lo  siatna hong piang ding hi.
c.       Paul pen sepna bawlna lehmuhna tawh nasempa khat ahih mah
bangin Pasian thu a hahkat
mahmah innkuan sung nangawnah
kitheih khialhna tuamt
uamte hong piang thei hi, cih thei hi. Tua
a
hih manin nute pate in tate a thu hilhna leh khat leh khat a
k
izopna uh-ah a gamtatdan ding uh hong hilh hi:
v  hehpihna nei-in, migi-in, kiniamkhiatin, dikin, na lungduai un...
v  khat len khat na kithuak tentan un...
v  kilungkim lohna a om ciangin khat len khat
na mawhna uhna kimaisak un. (Col. 3, 12-13)
Hih a thuhilhnate khempeuh a tomin "angsung thutheihna nei kei
un," ci-in kam khat tawh kicingsak thei ding hi. Ahi zongin amah
in a tawpna-ah kam hoih penpen tawh hong khup a, "ki-itna
na
bulphuh un," ci hi. (Col. 3, 14)
2.    Paul in thu nam nih bulphuhin hanthawn hi:
Paul in hih bangin a hanthotnate pen hamsa mahmah hi, cih thei
ahih manin k
uama nial theih loh dingin hih thute bulphuh hi:
a)      "Topa in note' mawhna hong maisak mali bangin
note zong khat lel: khat na mawhna uh na kintaisak
din
g uli hi." (Col. 3, 13)
b)      "Note pum khat suakin a lungdam khawm dingin
Pasian inhong sam
hi." (Col. 3, 15)
-Pasian in hong itna hang bekbekin hih leitungah innkuan
masate hong bawl hi. (Pian. 2, 24)
Pasian in innkuan khempeuh pen tua bangin itna tawh hong bawl ahi
hi
. Eite in i innkuanpihte leh i pawlpi mite i teel kei hi; eite in i nu
leh i pa ding, i unau i sanggam ding i t
eel thei kei hi. Pasian in tuate
khempeuh tawh gupkhiatna i ngah khopn
a dingin hong teelsak hi.
Amah in amaute' mawhnate leh eite' mawhnate hong maisak hi.
Amah in eite khempeuh a kibangin hong it hi
. Tua ahin manin eite
khat leh khat; mawhna kimaisakin, khat leh khat ki
-itin gupkhiatna i
ngah theihna dingin khat leh khat i kihuh ding a thupi mahmah bek hi
loin a kilawm mahmah ahi hi.
3.    Innkuan ki-itna pen innkuan thungetna in khangsak a, innkuan
thungetna a bei ciangin innkuan ki-itna zong hong bei hi:
-Innkuan ki-itna a susia thei angsung khualna leh gitlohna nam kip
panin i suahtak theihna dingin Paul in thungetna i neih den ding
hong hanthawn penpen hi. Tua hi leh innkuan ki-itna zong kip den
ding hi. Innkuan sungah angsung thu khualna hong lut leh
thusiamna, migitnakihehpihna, thuak zawhna leh mawh kimaisakna
cihte hong bei hi.
Tu hun lai takin innkuan sung i et ciangin innkuan thungetna i neih
lohna pen a dahhuai
penpen ahi hi. Innkuan sungah thungetna i neih
lo
h ciangin innkuan sung siatna dingin a lauhuai na namkip hong
piang ding hi, cih theihsakna ahi hi. Fr. Peyton pen innkuan khi
thungetna ngetna dingin leitung buppi-ah a hanciam, a minthang
ma
hmah phungyi khat hi a, amah in hih bangin gen hi: "Innkuan
th
ungetna a nei den innkuante in a om khawm den innkuan ahi uh
hi." A cih nopna in innkuan thungetna a nei khawm den innkuante
pen kilem tawntung di
ng uh a, mun tuamtuamah a om hangun a
lungsim ngaihsutnate uh kipum khat den ding hi, cihna ahi hi. Hih
thu pen a man mah bangin a kilehbulh lamin gen lehang zong man
pha mah
mah hi : Innkuan thungetna a nei lote kilem ngei lo ding hi.
-Innkuan thungetna i neih ciangin bang bulphuh deuh ding ihi hiam
cih Paul in hong gen hi:
a)   Lungdam thuhna ngetna i neih ding hong hanthawn hi:
"Pasian tungah lungdam kohna-in Thuciam Lui sunga late,
l
a thakte leh biakna late nasa un." (Col. 3, 16)
- Kisapna thupi mahmah i neih ciangin leh lauhuaina khat
s
ungah i om ciangin ahi zongin patauhna thupi khat peuh i neih
bek ciangin thu i ngetna in Pasian i itna i lahna a thupi ahi kei
hi. Pasian in eite hong it hi, eite hong kikhawmsak hi, cih thu i
lungngaih ciangin ni simin amah i phat a i pahtawi khop ding a
kilawm mahmah ahi hi.
b)   Innkuan thungetna i neih theih denna dingin, Lai Siangtho simna
panin tha i lak ding kisam hi:
Paul in zong Colossae thuzuite in hih bang lungsim a neih ding
uh deih hi
:
"Christu' thu acing takin note' lungsimah hong om ta hen."
(Col.3, 16)
- Zahtakna lianpi tawh Lai Siangtho simna in zong thungetna ahi
hi. Sang sungah i kihilh thungetnate pen tu hun khangnote in ni
dang lai zahin zang nuam nawn lo uh hi. Amaute in tu hun
tawh kituakin a kibawl thungetnate nuamsa-in zang nuam
ding uh hi.
Tu hun tawh kituak thungetnate lakah khat hih bangin i bawl thei
ding hi : nitak an nek ma-in i innkuanin i kikhawm ding hi; tua
ciangin innkuan sungah khat in Lai Siangtho sung panin a tam
lua lo zahtakna lianpi tawh dam takin hong sim ding hi. Tua
ciangin a kisim Lai Siangtho tawm vei lungngai dingin dai dide-in
i om ding hi. Tawm vei i lungngaih khit ciangin i vekpi-in i nget
khop theih thungetna khat tawh i khup ding hi. Vantung
thungetna, cih bang i nget khop theih khat peuhpeuh kizang thei
ding hi. Hih Lai Siangtho thungetna pen i innkuan sungah a
manlang theithei-in i zatna dingin hanciam ni.
- Hih thu teng kigengen ciangin i thuhilhna-ah Innkuan Siangthote
tawh kisai kha kei si e, ci-in na ngaihsun kha ding hi. Hih
bangin Paul in thuzuite hanthotna a piak ciangin Nazareth
khua a teng innkuan siangthote pen a mitkha in mu gige kha
ding hi
. Nazareth innkuan siangthote .sungah angsung khualna
cih bang om ngei lo hi
. Kuamah in amah bek phattuamna ding
ngaihsun loding hi. Khat in a dang nihte phattuamna ding bekbek
ngaihsun ding hi
.
Amaute thum in .Pasian in amaute a itna thu hoih takin thei-in,
amaute ei khat pum khat a suahsak manin zong nakpi takin
Pasian tungah lungdam ding uh hi. Amaute sungah itna a
kidim takin om ahih mania
, tua in a innkuan uh siangthosakin
nuamsakhi.
4.    Innkuan sung hamsatnate lungkim takin i thuak ciangin i innkuan
sung zawngkhalsak loin thakhauhsak zaw hi:
- Tu in Lungdamna Lai Siangtho sung lungngai ni. I gensa khempeuh
Lungdamna Lai Siangtho tawh khup lehang a hoih pen hong hi
ding hi.
Jesu a suah zawh nipikal sawtpi hong hi khin ta hi. Tua hunin Maria
leh Joseph
: zong bawng buk sungah om nawn loin, Bethlehem khua
inn khatah kisuan khin uh hi. Tua munah ten suak sawm zong hi kha
mai ding uh hi
. Naungek Jesu in amaute nupa lungkimsak mahmah
uh hi
.
- Thakhat thu-in khuapi huih tawh a kibang thu khat hong piang
vat hi:
"Kithawi-in naungek leh a nu, Egypt gamah taipih in. Paikhia in,
ci-in kong genkik mat
engln tua gamah va om un." (Mt. 2, 13)
Tua hun lai takin naungek Jesu pen kha nih zong pha nai lo kha ding
hi
. Egypt gam a tunna dingun sehnel gam kantanin a tawmpen ni 15
bang a pai uh kul hi. Vantung mi thupiakna pen nial dingin hoih
mahmah hi. Hih naungek in Messiah ahih takpi leh Herod thahna
panin suahtakna ding a baih zaw Pasian in hong vaihawmsak thei lo
ding ahi hiam?
Ahi zongin Maria leh Joseph in niallo hi; amaute in vantung mi gen
bang lianin sem uh hi. A neih a lamh uh kaikhawm tingtengin, a
puan neih sunsun uh tawm khat, an huanna ding um leh bel tawm
khat leh Joseph' lettama vante guanin, paikhia pah vingveng uh hi
. A
manawh uh gam dangpi ahi, Egypt gamah bang tuak ding cih zong
thei lopi-in vantung mi' sawl bangin paikhia biangbuang phot uh hi.
- Egypt gamah kum tawm vei a om khit uh ciangin van tung mi in hih
bangin hong genkik hi:
"Naupang a that nuam mite si khin ta ahih ciangin
kithawi in la, naupang leh a nu tawh Israel gamah
ciah un." (Mt.
2, 20).
- Maria leh Joseph in vantung mi' thugenna mang leuleu uh a, ciah
dingin hong kithawi uh hi. A pai lam mah bangun kithawikik ding uh
hi. Amante in Bethlehem khua-ah ten ding hong ngaihsunkik uh hi;
bang hang hiam cih leh tua khua pen a pute a pate' pianna khua hi a,
khuapi siangtho ahi, Jerusalem khua tawh zong kinai hi.
Ahi zongin Palestine gam hong tun uh ciangin a ngaihsutna uh khat
vei hong khelkik uh hong kul leuleu hi. Herod' tapa Archelaus in
Bethlehem khua na uk hi. Amah pen a pa mah bangin gilo ahih
ciangin naungek Jesu a thahsak khak ding lau uh ahih manin
Bethlehem khua-ah teng loin Nazareth khua-ah a teng uh hi.
-Hih Lungdamna Lai Siangtho sung panin i sin ding thu tampi om hi:
         
v  " Maria leh Joseph in a pai kawmkawmun amaute adingin Pasian'
vaihawmsaknate hong the
i toto uh hi; Pasian' lam lahna
bangbangin a kawi a mamin hong zui uh hi.
v  Egypt gamah theih kholh lohin a galtai mah uh tawh a kibangin
hamsatna khat peuh a tuah uh ciangin kithutuahna in nei zaw uh
hi
. Dahna lungkhamna a thuak uh ciangin a lungsim sung uh-ah
bangmah buaina neilo uh hi. Pasian in amaute it hi
, cih thei-in a
piang peuhpeuh pen Pasian in amaute adingin a hoih pen dingin
a vaihawmsak hi, cih zong thei uh hi. .
v  Jesu in amaute' nuntakna bulpi ahi hi; amah a kem a khoi dingin
Pasian in amaute seh hi, cih thei uh hi
.
- Tu hun in i innkuan sung siatna ding lam tampi a am hangin Innkuan
Siangthote mah bangin Pas
ian' deihna tawh a kituakin a gamta
innkuan hoihte i suah theih lohna ding thu om tuan lo hi:
v  Ei khat bek phattuamna ding angsung thu theihna lungsim
peu
hmah i nei kei ding hi, ki-itna bek i neih sawm ding hi; ki-itna
in m
in tampi nei hi; thusiamna, lungnemna, thuakzawhna,
mawhmaisakna cihte in ki-itna panin hong piangkhia hoihna
phat
nate ahi hi.
v  Pasian in i innkuanpih hong it taktak hi, hong kem hong dalin
lam hong la
k hi, cih pen kip takin i um ding hi. Eite sep leh bawl
din
g na khat bek om a, tua in thungenin amah tawh i kizop
kinke
nna ding ahi hi.
Hih pen eite khut sungah om hi. I innkuanpihte pen tu hun tawh
kituakin i om
thei hi. Pasian' deihna tawh a kituakin a nungta
Ch
ristian thuzuite zong i suak thei veve hi.
Thukhupna:
1.    Tu hun ciangin innkuan kisiat theihna ding lauhuaina tampi om
hi
. Innkuan Siangthote' omdan i zui a leh, amaute gamtatdan
zuih sawm peuh lehang Pasian' deihn
a i kicingsak thei veve
ding hi.
2.    Christu pen i innkuan nuntakna phungpi, i lungnopna, i
          kihehnep nopna ihisak ding hi. Ama hong hehpihna leh ama
          hong piak kilemna pen i lungsim sungah i neitawntung ding hi.
          Innkuan nuntakna adingin mawhna in gallian pen ahi hi.
3.    Huaihamna, angsung khualna in innkuan nuntakna susia hi; ahi
zongin ki-itna in innkuan sung nuamsak hi. Innkuan sung ki-it lua
cih om thei peuhmah lo hi.
4.    Innkuan sungah ki-itna i neih tawntungna dingin thungetna in a
thupi penpen ahi hi
. I thungetna in deihngetna bek hi loin, ama
hong itna ha
ngin Pasian phatin ama tungah lungdam thuhna i
neihna z
ong thungetna hoih penpen ahi hi. Pasian in i innkuan
hong itin, eite hong nungta khawmsakin, ci khat pum khat hong
suahsaknate hangin
, amah phatin lungdam thuhna thungetna i
        neih ding thupi pen hi
5.    Lai Siangtho tawh thungetna in cikmah hunin tul thei ngei lo hi.
Innkuan thungetna dingin Lai Siangtho bulphuh a thungetna
sangin a hoih zaw thungetna om lo hi. Maria, Joseph leh Jesu-te
in Lai Siangtho bulphuhin thu na ngen tawntung uh hi.             ;
6.    Gimna hamsatnate lungnem takin i thuak ciangin i innkuan
ki-itna hong thakhauhsak zaw hi.
, Hamsatna i thuak ciangin
Pas
ion in eite hong it takpi hi, cih thu i theihna sangin hong
he
hnem thei zaw bangmah dang om lo hi.
7.    A hahkat Christian innkuan a omna-ah a hahkat Pawlpi hong om
ding hi. Vantung gam i tun ciangin Pasian' innkuan i suak ding a,
a ki
cing lungnopna i ngah ding hi. Tua munah mawhna leh
huaihamna khat zong om nawn lo ding ahih manin Pasian i it
ding a, eite
zong khat leh khat i ki-it den ding hi.
Jesu Christu tungah phatna om ta hen.

Mipi'Thungetna:
Makaipa:
Innkuan sungah suakin innkuan sung mah panin gupna i ngah ding hong deih i
Pa Pa
sian tungah thungen ciat ni:
1.  A lian bel Siampipa, i Siadawpa, phungyite, nungak siangtho, tangval
siangthote leh thuhilh siate in amaute' uk sunga thuzuite Pasian tungah a
t
human theih defina dingin a huh theihna dingun, Topa tungah
th
ungen ciat ni:
Mipi " Topa aw, ka thungetna uh hong ngai tan.
2.  Ei khua sung thuzuite in Nipini in i kikhopna hangin Topa sungah unau
sanggam khat i suahna lakin, khat leh i mawhnate kimaisakin, kihuh theihna
dingi
n, Topa tungah thungen ciat ni:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uh hong ngai tan.
3.  Hih i khua sung a thuzui innkuante in innkuan thungetna panin i ngah
ki-itn
a in Christu sungah lungnopna i ngah theihna dingin hong huhin,
mawhna leh huaihamna tawh hong kipelhsak theihna dingin, Topa tungah .
thungen ciat ni:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uh hong ngai tan.
4.  Leitung a innkuan kikhenthangte khempeuh Topa in hehpihin a kigawm-
sakkikna ding leh a kikhenna hangun a piang siatnate a bawl phatna dingun
Topa in a huh theihna dingin, Topa tungah thungen ciat ni:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uh hong ngai tan.
5.  Christian thuzuite sungah ki-itna leh kithutuahna a mu thuzui nai lotein
Christian t
huzui suah nopna lungsim nei-in Pasian' innkuan sungah hong
ki
hei theihna dingun, Topa tungah thungen ciat ni:
Mipi: Topa aw, ka thungetna uk hong ngai tan.
Pa aw, kotenong itna leh ka mawhnate uh nong maisakna hangin nangmah
kong ph
at uh hi. Kote ci khat pum khat suakin unau sanggam khat a suak
dingin nong deih mah b
angin lungsim ngaihsutnate zong hong kikhatsak in la, ni
khat ni cia
ngin vantung gamah innkuan khat hong suak khawmsak tain. - Amen.

Letsong Vanpiakte Tungah Thungetna:
Paaw,
kong piak uh letsongte hong sang in:
Jesu' nu Maria leh a pasal Joseph hong
thungetsakna tawh ka innkuan un kilernin
ka ki
-it theihna dingun hong huh ta in,
ci-in kote' Topa Christu suangin
kong ngen uh hi. - Amen.

Pa Pasian Phatna La:
Pa aw,
nangmah in vangliatna khempeuh tawh a kicing,
a nungta tawntung Pasian n
a hi a,
a tawntungin mun khempeuhah kote' Topa
Jesu Christu suangin lungdam kong thuh ding uh
a
kilawm mahmah ahi hi.
Kuamah in nang hong
mu thei lo napi-in
na Tapa in mihing innkuan sung pan hong suakin
kote mah bangin mihing hong suahna tawh
kote tungah nangmah hong lak hi.
Kong muh theih loh uh hangin kong it
theihna dingun kote muh theih ding a hong piang
Pasian ahi, na Tapa in hong huh hi
.
Vantung mite leh mi siangthote khempeuh tawh a kibangin
na min kong pahtawi khawm uh hi :
Vanglian Topa Pasian in siangtho hi, siangtho hi, siangtho hi...

Siangtho Pumpi La:
Eite' Pasian leitungah hong piangin
eite lakah ho
ng teng hi.

Siangtho Pumpi San Khit Thungetna:
Paaw,
Jesu, Maria leh Joseph mah bangin
nang leh kote khat leh khat kilem takin
ka nuntak theihna di
ngun hong huh ta in :
tu a kong piak uh biakpiakna in
ka innkuan uh hong thahatsak ta hen, ci-in
kote' Topa Christu suangin kong ngen uh hi. - Amen.